O’zbеkiston rеspublikasi sog’liqni saqlash vazirligi

---

 
QORIN BO‘SHLIG‘IDAGI A’ZOLARDA QILINADIGAN 
OPERATSIYALARNING XUSUSIYATLARI. 
Oshqozon-ichak traktida qilinadigan ko’pgina operatsiyalar 3 momentdan 
iborat: Qorin bo’shligidagi a’zolarning ko’pchiligining ichi kavak bo’lganligi uchun 
xam bu asosiy e’tiborni shu a’zolardagi operatsiyalarga qaratamiz. 
1.
Ichi kavak a’zoni kesishga tayyorgarlik ko’rish. 
2.
Ichi kavak a’zoni ochish. 
3.
Ichak choklarini qo’yish. 
I.Operativ muolaja qilinadigan a’zo qorin bo’shligidan chiqarilib, qorin 
oldingi yon devoridagi katta salfetkalar ustiga chiqariladi. Ko’pincha kesishdan 
oldin a’zo skeletizatsiya (ya’ni boylamlardan ozod) qilinadi. Masalan: oshqozon 
boylamlari uning rezeksiyasi vaqtida qon - tomirlari ikki ligatura orasiga olib, 
boglanib, o’rtasidan kesiladi. 
Oshqozon - ichak trakti ichida patogen mikroflora bo’lganligi uchun, bu 
a’zolarning ichini ochganda qorin bushligi va kavatlarni shu massa bilan 
ifloslanmaslikni oldini olish kerak. Buning uchun operatsiya qilinayotgan a’zo 
atrofdagi tukimalardan kalin va katta salfetkalar bilan izolyasiya qilinadi, ichakning 
massasi kesishdan avval barmoklar bilan ichki tomonga sikib chikariladi. Ichak ichi 
ligatura, yumshok ichak jomlari bilan berkitiladi. Operatsiyaning shu "iflos" etapi 
utgandan sung kulkoplar, asboblar va izolyasiya qiluvchi doka materiallarni 
almashtirish lozim. Ichak jomlarini faqatgina ichak juda to’lib ketgandagina 
ishlatiladi. CHunki ular maxalliy qon aylanishini buzadi (masalan, ichak 
utkazuvchanligi buzilganda ichak jomini kullash mumkin). P. Ichi kavak a’zoni 
kesish skalpel, piska (lezvie), kaychi, elektr pichok va lazer nurlari orkali olib 
borilishi mumkin. Lekin oshkozon-ichak trakti devorini elektr pichok va lazer nuri 
bilan kesish iatijasida uning devorlari koagulyasiya bo’ladi va devorning bitib 
ketishi 1,5 oydan 3 oygacha chuziladi, bu xolda koagulyasiya bo’lgan kavat 
yiringlab tushib ketgan takdirdagina ichak devori bitishi mumkin. Buni Moskvadagi 
Xalklar dustligi Universitetining meditsina fakulteti OXTA kafedrasining xodimlari 
(CHibis va boshkalar, 1990) tajribada yaqqol ko’rsatib berdilar. SHuning uchun 
kesishda oshqozon - ichak devori kavatlarini koagulyasiya qilib jaroxatlamaydigan 
asboblar (piska, skalpel) kullanishi maksadga muvofikdir. 
SH. Ichak kavak a’zoni tikish-bu ichak choklari kuyilishi bilan amalga 
oshiriladi. Bu choklar xar-xil a’zolar (qizilungach, oshkozon, ut pufagi va x.k.) da 
kullanishiga karamay, umuman ichak choklari deb ataladi. Bunday deyilishi uchun 2 
ta shart kerak: 
1. Tiqilayotgan a’zoning ichi kovak bo’lishi kerak. 
2. Uning tashki xolati seroz parda bilan koplangan bo’lishi kerak. 
Ichak choklarining soni juda ko’p. Masalan: Tere va Boduinning (1842 yil) 
ichak choklariga boglangan monografiyasida ichak choklarining uslublarini sanab 
chikishning uzi 400 varakni egallaydi. Lekin bo’larning xammasi xam ichak 
choklariga kuyilgan talablarga javob bermaydi.