Virusologiya fanining predmeti, o‘rganish ob’ektlari

57. Hayvonlardaviruslargabog‘liqsaraton.

57.Hayvonllarda viruslarga bog’lliq saaratonMasalan, poliomiyelit virusi PHK va oqildan iborat, gripp virusi PHK, oqsil, lipid va uglevodlardan iborat.

Gripp virusida fermentlar topilgan. Bu virus eritrotsitlarga adsorbsiyalanib agglyutinatsiya reaksiyasi yoqolishiga sabab boladi. Bunda eritrotsitlarga viruslardagi neyraminidaza fermenti tasir etadi. Bakteriofaglarning dum qismida oz xojayini bolgan bakteriyaning, yani Echerichia coli ning hujayra postini eritadigan lizotsim fermenti topilgan.

Virus virionlari noqulay faktorlarga ancha chidamlidir. Masalan, kartoshka osimligining Y-virusi ph - 4,5 da inaktivatsiyaga uchrasa, tamaki osimligining virusi hatto ph-2 dan past bolsa ham chiday oladi, virionlarning temperaturaga chidamliligi ph ga bogliq. Masalan, tamaki mozaikasi virusining qozoq shtammi ph-7 bolganda 82°S da parchalansa, tomat shtammi 96-980S issiqlikdagina aktivligini yoqotadi, eng chidamli bolgan noxatning S-1 virusi 108°Sda qisman inaktivatsiyaga uchraydi.

Kopchilik viruslar past temperaturaga ham chidamli boladi. Masalan, gripp virusi - 70° S da 6 oy, psitakoz virusi bir yilgacha chidasa, xona temperaturasida bir necha kun ichida nobud boladi.

58. Molekulyar antigenlar yoki murakkab himoyaviy antigen bakteriya va viruslari sintetik va yarim sintetik vaksinalarini tayyorlashda qollaniladi. Bu oz navbatida oziga xos antigenlar, polimer tashuvchisi va adyuvantlar majmuasini oz ichiga oladi. Malum bir infeksiyaga qarshi moljallangan immunizatsiya, alohida vaksinalardan (monovaksina) bir nechta monovaksinalarni ozida tarkib toptirgan murakkab preparatlar tayyorlanadi. Aynan shu yonalishga moljallangan vaksinalar, polivaksinalar, polivalent vaksinalar bir vaqtning ozida bir nechta kasallikka qarshi immunitet bilan taminlaydi. Bunga singdirilgan difteriya va qoqshol anatoksinlari hamda kokyotal korpuskulyar singari antigenlarini oz ichida jamlagan AKDS vaksinasi misol bola oladi. Shuningdek, polianatoksinlar oilasi ham mavjud. Unga botulizm pentaanatoksinlari, gagrenaga qarshi tetraanatoksin, difteriya-qoqshol dianatoksinlari kiradi. Poliomelitga qarshi prafilaktika uchun birgina polivalent preparati qollaniladi. Ushbu preparat poliomelit virusi I, II, III serotipli attenuirlangan shtammlaridan iborat.