Vii bob. Menejmentning tashkiliy tuzilishi

7.3. Tashkilotni tashkil etishning umuiniy qoidalari
Har qanday tashkilotning katta-kichikligidan qat’iy nazar tizim ko‘rinishida tasavvur qilish mumkin, bunda xom ashyo yetkazilib beriladi va tayyor mahsulot yoki tashkilotning faoliyat natijasi chikadi.
1-qoida. Tashkilot qancha yaxshi tashkil etilgan bo‘lsa, shuncha yaxshi natijaga erishiladi. Har qaysi tashkilotni tashkil etish asosida mehnatni taqsimlash va ixtisoslashish, shartnomalar va kelishuvlar tizimi yotadi.
2-qoida. Har qaysi tashkilotni tashkil etish asosida mahsulot ishlab chiqarish texnologiyasi yotadi. Demak, mahsulot ishlab chiqarish birinchi o‘rinda, tashkilotni boshqarish tuzilmasi keyingi o‘rinda turadi.
3-qoida. Tashkilotni mahsulot va iste’molchiga qarab tuzilmasini tashkil etish ijobiy natijaning oshishiga ko‘maklashadi.
Butun tashkilotdagi ishlar odamlar (personal) tomonidan bajariladi. Samarali tashkil etilgan tashkilotlarda har qaysi ish unga yuklatilgan va qaysi ish uchun javobgar ekanligini aniq bilishi kerak. Aniq (konkret) ish uchun javobgarlikning bo‘lmasligi yoki bir ish uchun bir necha kishining mas’ulligi tashkilotda tushunmovchilikni va xaosni keltirib chiqaradi.
4-qoida. Tashkilotdagi har qaysi bo‘lim va har bir xodim faqat o‘zi javobgar bo‘lgan ishga ega bo‘lishi kerak.
Eng asosiysi, yakuniy natija hamma uchun foydali bo‘lsin. Agar tashkilot natijalari tashkilotdan tashqarida sotilsa unda uning bahosi bozor qonunlari asosida aniqlanadi. Agarda natijalar tashkilot ichida qo'llanilsa, uning foydaliligi aniqlanishi kerak, ammo u pul ko‘rinishida bo‘lmasligi va bozor qonunlariga bo‘ysunmasligi mumkin.
5-qoida. Har qaysi bajarilgan ishga aniq natija mos kelishi kerak va faqat u bo‘limning yoki muayyan xodimning tashkilotdagi foydaliligini aniqlab beradi.
6-qoida. Ijobiy natija, bir tomondan, tashkilotni tashkil etish samaradorligi bilan aniqlansa, ikkinchi tomondan unda ishlayotgan ishlovchilar malakasi va motivatsiyasi bilan ifodalanadi.