Veterinariya va zooinjeneriya fakulteti veterinariya kafedrasi

Multitsepidoz (Multicepstosis)

Senuroz – gelmintoz kasallik bo‘lib, uni it, tulki va bo‘rilarning ingichka ichaklarida parazitlik qiladigan lentasimon sestoda – Multiceps-Multiceps lichinkasi - Coenurus cerebralis qo‘zg‘aydi.

Qo‘zg‘atuvchisi. Go‘shtxo‘r hayvonlarning ingichka ichaklarida parazitlik qiladigan sestoda Multiceps-Multiceps strobilasining uzunligi 40-80 sm, u skoleks, bo‘yin va bo‘g‘inlardan iborat. Skoleksning to‘rtta so‘rg‘ich va kichik shoxsimon ilmoqchalari bor. Bo‘g‘inlarning soni 200-250 ta. Etilgan bo‘g‘indagi bachadonning 16-26 tagacha yon o‘simtasi bo‘lib, hammasi tuxum (onkosfera) bilan to‘ladi.

Tuxumlari to‘rtta parda bilan o‘ralgan, diametri 0,031-0,036 mm. Lichinka – pufak – Coenurus tiniq suyuqlik bilan to‘lgan, uning ichki germinativ pardasining diametri 2-3 mm. Unda 100-250 ta skoleksi to‘p-to‘p bo‘lib yopishib turadi.

Rivojlanishi. Multiceps-Multiceps uchun definitiv xo‘jayin, asosan it, bo‘ri, mushuk, tulki va chiyabo‘rilar bo‘lib, ularning ingichka ichaklarida parazitlik qiladi. tuxum bilan to‘lib etilgan bo‘g‘inlar strobiladan uzilib, hayvon axlati bilan er, suv, o‘tlarga tushadi. Oraliq xo‘jayin (qo‘y va boshqalar) o‘t va suv bilan birga parazitning tuxumlarini yutib yuboradi. Ularning ichaklariga tushgan tuxumlarning pardasi hazm bo‘lib, olti ilmoqli embrion shilliq parda orqali qon tomirlarining kapillyarlarini teshib o‘tib, qon oqimi bilan orqa va bosh miyaga o‘tadi va u erda pufak ko‘rinishiga aylanadi.

Itlar senuroz bilan kasallangan mollarning boshini eb multitsepidoz bilan kasallanadi. Ularning ichaklarida 41-73 kundan keyin lentasimon, jinsiy voyaga etgan gelmint Multiceps-Multiceps rivojlanadi. YOsh itlarning ichaklarida parazit tezroq rivojlanadi.