Veterinariya va zooinjeneriya fakulteti veterinariya kafedrasi

Rivojlanishi. Dirofilyariyalarning oraliq xo‘jayini Culex, Aedes va Anopheles avlodiga mansub pashsha (chivin)lar.

Dirofilyariyalarning urg‘ochisi qonga lichinkalarni tug‘ib tashlaydi, ayniqsa kechqurun va kechasi pashshalar faol bo‘lgan davrda ular periferik qonda yig‘iladi. Bitta otalangan urg‘ochi 5-30 mingtagacha lichinka tashlaydi, ular qonda katta parazit o‘lgandan keyin ham ikki yarim yil sirkulyasiya qiladi. Lichinkalar qon bilan chivin organizmiga tushadi, malpigiev tomirlardan o‘tib 10-15 kunda invazioniga aylanadi, shundan so‘ng chivinni boshiga o‘tib og‘iz apparatida yig‘iladi. CHivin og‘iqlanganda lichinkalar hayvonning qoniga tushadi, qon tomirlarda migratsiya qiladi va 3-4 oydan keyin ikki marta tullab doimiy joylashish joyiga boradi, chunonchi D. Immitis lichinkasi yurakning va o‘pkaning katta tomiriga va yurakka, D. Repens teri osti kletchatkasiga boradi. D. Immitis 7-9 oyda, D. Repens 6-8 oyda jinsiy voyaga etadiTashxis. Dirofilyariozga tashxis epizootologik ma’lumotlar, klinik belgilar, rentgenografiya, exo va elektrokardiografiya va laborator tekshirishlar asoslanib qo‘yiladi.

Invaziyaning yuqori intensivligida oddiy va tez bajariladigan nativ tomchi usuli qo‘llaniladi. Buning uchun bir tomchi qon hayvonning qulog‘idan buyum oynachasiga olinadi, qoplagich oyna bilan yopiladi va birdaniga mikroskop tagida ko‘riladi. Invaziyaning past intensivligida 1 ml qonda dirofilyariyalarning sonini aniqlash uchun lichinkalarni quyuqlashtirish usuli qo‘llaniladi. Buning uchun venadan qon olinadi va 1:1000 5 % li nordon limonli natriy eritmasi bilan aralashtiriladi. Sitrat qoni 1 ml ga 9 ml 2 % li formalin eritmasi qo‘shiladi, aralashma 5 minut davomida minutiga 2000 aylanadigan sentrifuga qilinadi, cho‘kma ustidagi suyuqlik to‘kiladi, 0,5 ml cho‘kma shu miqdordagi 1:1000 metilen ko‘ki bilan aralashtiriladi va bo‘yalishi uchun 5 minutga qo‘yiladi. Bo‘yalgan cho‘kma buyum oynachasiga olinadi. Qoplagich oyna bilan yopiladi va 1 ml qonda mikrofilyariyalar sanaladi. YAshirin invaziyani ELLSA immunologik usul bilan aniqlash mumkin.