Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Spora va spora hosil qilish
– spora yumaloq yoki oval shakldagi 1-2 mkm x 0,1 
mkm uzunlikdagi hosiladir. Spora hosil qilish ma‘lum turlarning saqlanib qolishi uchun 
evolyusion kurash jarayoni natijasida paydo bo‘lgan xususiyat. Bakteriya spora hosil 
qilishda ko‘p suv yo‘qotib (45-55 %) sitoplazmasi quyuqlashadi va yangi , chidamli, 
ikki kavatli parda hosil qilib o‘raladi; ichki qavat – intina, tashqisi – ekzina deyiladi. 
Kapsula
- bakteriya tanasini o‘rab turuvchi alohida shilimshiq g‘ilof, hujayra devorini 
shilimshiqlaydi. Kapsula moddasi tarkibiga polisaxaridlar, glyukoproteidlar yoki
polipeptidlar, proteinlar kiradi. Kapsula himoya vositasi hisoblanib, bakteriyalarni 
fagositoz va antitelolar ta‘siridan himoya qiladi. 
Xivchinlar
– Bakteriyaning ko‘pgina turlari mustaqil va hujayraning 
ektoplazmasidan hosil bo‘lgan xivchinlar yordamida harakat qiladi. Bakteriyalar 
xivchinlarning soniga va joylashishiga ko‘ra 4 guruhga bo‘linadi: 1. Monotrix - bir 
xivchinli bakteriya. 2. Lofotrix – tanasining bir uchida bir to‘p xivchinlari bor 
bakteriya. 3. Amfotrix- tanasining ikki qarama- qarshi uchida bir to‘pdan xivchini bor 
bakteriya. 4. Peritrix- tanasining hamma tomonida xivchinlari bor bakteriya.