Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Kultural xususiyatlari
. 
E.rhusiopathiae
mikroaerofil (5-10% CO
2
), aerob. GPB, 
GPA, GPJ, yarim suyultirilgan agar, qon zardobi, uglevodli muhitlar, elektiv muhit Sent 
– Ivani (tarkibida 0,1 kristallviolet va 1% natriy azidi bor GPA) muhitida, pH 7,2-7,6,
37
0
C da 18-24 soatda o‘sadi. GPB da kamroq loyqalanish paydo qiladi. 48-72 soatdan 
keyin muhit tinib, cho‘kma hosil bo‘ladi, qoqib ko‘rganda bulut singari ko‘tariladi. 
GPA da tiniq, shudring tomchisiga o‘xshash (
S
-shakl) koloniyalar hosil qiladi, lekin 
R
– 
shakli ham uchrab turadi – ular yirik, yuzasi notekis, chetlarida ildizsimon o‘simtalari 
bor koloniyalar hosil qiladi. Bunday koloniyalar kasallik surunkali kechganda ajratiladi. 
GPJ da 6-10 kundan keyin gorizontal o‘smalar paydo bo‘ladi, jelatina erimaydi. 
Biokimyoviy xususiyatlari
. Saramas qo‘zg‘atuvchisi vodorodsulfid
H
2
S
ajratadi, 
katalaza hosil qilmaydi, glyukoza, laktozani gazsiz kislota hosil qilib parchalaydi, 
saxaroza, mannitni parchalamaydi. 
Chidamliligi. 
E.rhusiopathiae
spora hosil qilmasa ham, tashqi muhit ta‘siriga 
chidamlidir. Ular ampulada mahkamlangan suyuq muhitda 17-35 yil, jasadda bir necha 
oy, suvda 73 kun, tuproqda 108 kun, quruqlikda 3 hafta yashaydi.Saramas bakteriyasi 
50
0
C da 15, 70
0
C da 5 daqiqa, go‘shtning qalin bo‘laklarini qaynatganda 2,5 soatdan 
keyin o‘ladi. Odatdagi dezinfeksi yalovchi moddalar yaxshi samara beradi. Ular 
ultrabinafsha nurlariga sezgir. 
Patogenligi.
Saramas bakteriyasi tabiiy sharoitlarda cho‘chqa, qo‘zi, buzoq, 
parrandalar, baliq, olmaxon, ola bug‘ilar va odamlar uchun patogenli dir. Sun‘iy 
zararlashga oq sichqon va kabutarlar moyildir. 
Patogenezi. 
Qo‘zg‘atuvchi organizmga alimentar yo‘l bilan, zararlan gan teri 
orqali kiradi. Bir necha kundan keyin himoya to‘siqlaridan, qonga o‘tadi, unda 
rivojlanib butun organizmga tarqaladi. Septik jarayonlar paydo bo‘ladi. Natijada isitma 
reaksiyasi, to‘qimada almashinuvning buzilishi, parenximatoz organlar va yurak - tomir 

---

46 
sistemasida distrofik va nekrotik o‘zgarishlar paydo bo‘lib, tromb, shish hosil bo‘ladi va 
o‘limga olib keladi.