Vazirligi z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti

5
http://
www.Goov
.uz, 
www.lolakarimova.com
saytlaridanolinganma’lumotlar
 
 

---

64 
o‘quvchilarninghartomonlamakamoltopish 
(sog‘lig‘initiklash, 
nuqsonlarinito‘g‘irlash) 
uchunqulayshart-sharoitlar, 
shujumladan, 
ularningo‘zustidamustaqilishlashlarihamdaqo‘shimchabilimolishlariuchunimkoniy
atyaratiladi. 
Sog‘lomavlodnitarbiyalash, 
yuksakumuminsoniyqadriyatlargaasoslanganma’naviyboy, 
ahloqanyetuk, 
intellektualrivojlangan, 
yuqoribilimli, 
jismonanbaquvvat, 
hartomonlamakamoltopganshaxsnishakllantirishgayo‘naltirilgankengko‘lamlitadbi
rlarniamalgaoshirishmaqsadidaO‘zbekistonRespublikasiVazirlarMahkamasining 
2000 
yil 
15 
fevraldagi 
"Sog‘lomavlod" 
davlatdasturito‘g‘risida"gi 46-
sonliqarorinihayotgatatbiqetishmaqsadidaXalqta’limivazirligining 2000 yil 18 
fevraldagi 30-sonlibuyrug‘iqabulqilingan. VazirlarMahkamasining 2001 yil 5 
fevraldagi "Onavabola" davlatdasturto‘g‘risida" gi 68-sonliqarori, 2004 yil 
"Mehrvamuruvvatyili" 
va 
2005 
yil 
"Sihat 
-salomatlik" 
davlatdasturlaridako‘rsatilganbandlarbo‘yichatadbirlarishlabchiqilgan. 2006 yil 
"Homiylarvashifokorlaryili" dasturi ,2008 yil “ Yoshlar yili” dasturi, 2016 yil“ 
Sog’lom 
ona 
va 
sog’lom 
bola”dasturlarinihamamalgaoshirmoqdalar. 
Respublikamizdagibarchamaxsusta’limmuassasalariyuqoridaqaydetilgandasturlar a
sosidao‘zlarinitadbirlarinituzganvabelgilanganishlarnitashkil qilmoqda.
«Sen Yolg’iz Emassan» jamg‘armasi 2002 yilda tashkil topib, ota-ona 
qaramog‘isiz qolgan bolalarga hartomonlama yordam ko‘rsatish ishlarini olib 
boradi. Jamg‘arma faoliyatining asosiy yo‘nalishlaridan biri Mehribonlik uylarida 
tarbiyalanuvchi bolalarning yashab rivojlanishi uchun uy sharoitiga yaqin bo‘lgan 
shinam muhit yaratishdir. «Sen Yolg’iz Emassan» jamg‘armasi tomonidan 
Toshkent, Samarqand va Chirchiq shaharlaridagi bolalar uylarida qurilish, kapital 
ta’mirlash ishlari va zamonaviy uskuna va mebellar bilan ta’minlash ishlari olib 
borildi. Shuningdek, Jamg‘arma imkoniyati cheklangan insonlarga mo‘ljallangan 
bir qator muassasalarda kapital ta’mirlash va qayta tiklash ishlarini amalga 
oshirmoqda.BugungikundaO‘zbekistonmilliyteleradiokompaniyasitomonidan 

---

65 
"Senyolg’izemassan" 
("Ты 
не 
одинок") 
rukniostidaturkumko‘rsatuvvaeshittirishlartayyorlanmoqda. 
Ularda, 
asosan, 
bolalargaularninghuquqvaburchlaritug‘risidagima’lumotlarberibboriladi. 
Shuningdekyetimvaota-
onalarqarovisizqolganbolalarvaularningtaqdirigakengjamoatchilike’tiborinitortish
maqsadidamaxsusvideolavhalarnamoyishetilmoqda
1
. 
Toshkentdavlathuquqshunoslikinstituti, 
Jahoniqtisodiyotivadiplomatiyauniversiteti, 
RespublikaIchkiishlarAkademiyasihamdaboshqaoliyta’limmuassasalarixuzurlarida
tashkiletilganyuridikklinikalarota-onalarqarovisizqolganbolalarninghaq-
huquqlarinihimoyaqilish, 
ularniijtimoiyhayotgamoslashtirish, 
jamiyatdao‘zo’rinlarinitopaolishlariuchunsalbiyijtimoiyta’sirlardanmuhofazalashga
yordamko‘rsatmoqda"
2
. 
Harbir 
"Mehribonlik" 
uylaridato‘garakishlariolibborilmoqda. 
Unda kasbgayo‘naltirilganduradgorlikvatikuvchilik hamdasportmashg‘ulotlari, 
tarbiyalanuvchilarbo‘shvaqtlaridadarsdantashqario‘qishlar, 
sayohatlar, 
konsertdasturlari, mashhurkishilarbilanuchrashuvlaro‘tkazilmoqda. 
Ayniqsa, 
joylardagiIIBxodimlaribilanharxilmavzulardasuhbatlartashkiletilgan. 
Barcha 
"Mehribonlikuylari"dabolalarningyashashsharoitiimkonqadaruy 
(oila) 
sharoitigayaqinlashtirilmoqda. 
Ulardadala-
hovlivadamolishoromgohlarihammavjud. 
Yozgita’tilvaqtlarida 
"Mehribonlikuylari" 
tasarrufidagioromgohlardayokihomiylartomonidantashkiletilganyo‘llanmalarorqali
boshqatashkilotlarningoromgohlaridadamolmoqda.
Davlatvajamiyatkamta’minlanganoilafarzandlarigaalohidahamkorlikqiladi. 
Ularningnormalma’naviy-ahloqiykamoltopishiuchunsharoitlaryaratishkattasa’y-
harakatvaxarajatlartalabetishinihamyoddatutishlozim. 
Jumladan, 
2
Вторые периодические доклады государств-участников, подлежащие представлению в 2001 году, 
Ўзбекистан, СRC/ C/ 104/ Add.6,30 августа 2005. http:// www1.umn.edu/humanrts/ russian/ crc/ 
Report_uzbekistan2005.htm1.

---

66 
kamta’minlanganko‘pbolalioilalarga, nogironlar, boquvchisiniyo‘qotganlarhamda 
"Mehribonlik" 
uylarivamaxsusmaktab-
internatlardata’limolayotganlargakattae’tiborberilmoqda. 
Shunita’kidlashjoizki, 
bugungikundao‘sibkelayotganbubolalarningertangikunifarovonbo‘lishiuchun, 
o‘zkelajaginio‘ziqurishi,kelajakdaota-onalariqilganxatolarinitakrormasligi, 
shuningdek, 
hechkimdankambo‘lmaganshaxsbo‘libkamoltopishiuchun, 
ularo‘zlarigaxosvamoskasbkorlarnito‘g‘ritanlashlarikerak. 
Tokihayotdavometarekan, ta’limham, tarbiyahamzamono‘rtagaqo‘yayotganyangi-
yangitalablargako‘ramuttasilravishdao‘zgarib-yangilanibboraveradi. 
Faqatbizbusohadagidastlabkiqadamlarnito‘g‘riqo‘yaolsak, 
poydevornimustahkamqilibbarpoetsak, 
bugungiavloduningsamarasidanbahramandbo‘lajak, 
kelgusiavlodesabizningqilganishlarimizniehtiromvaminnatdorliktuyg‘usibilaneslay
di. 
Barchadavrlardahamma’lumjamiyatdaota-
onasizqolganyokiularbilanaloqaniyo‘qotganyoshlar (bolalar, o‘smirlar, o‘spirinlar) 
mavjudbo‘lishgan. 
Ularganisbatanijtimoiye’tiborturlijamiyat, 
davlatlardaturlichabo‘lgan. 
Islomdinita’limotidaesabukabishaxslarganis-
bataninsonparvarlikg‘oyalarigatayanganholdamunosabatdabo‘lishengoliysifattarzid
abaxolangan. 
O‘zbekxalqitaraqqiyotitarixidahamushbug‘oyalargaog‘ishmayamalqilibkelingan. 
Buxolatayniqsaurushxarakatlariolibborilayotganvaziyatlardayaqqolnamoyonbo‘lga
n. 
Ikkinchijahonurushiyillaridaota-onasizqolganyokiularbilanaloqani 
- 
yo‘qotganminglabbolalarningo‘zbekoilalarigaqabulqilinishi, 
o‘taog‘irsharoitdaularnioziq-ovqat
;
kiyim-
kechakvaturarjoylarbilanta’minlashborasidako‘rsatilgang‘amxo‘rlikyuksakinsonpa
rvarlikningyorqinnamunasidir. 

---

67 
Mehribonlikuylaritarbiyalanuvchilarinijamiyatningyetuka’zolarisifatidaijtim
oiyhayotgatayyorlashmuhimijtimoiymaqsadlardanbiribo‘lib, 
mazkurjarayondaquyidagiyo‘nalishlarustuvoro‘rintutadi: 
- ta’limberish (tarbiyalanuvchilarongidailmiybilimlarnihosilqilish); 
- 
milliyvaumuminsoniyqadriyatlar, 
milliyistiklolg‘oyasiasosidaijtimoiy-
g‘oyaviye’tiqodvaimmunitetnishakllantirish, dunyoqarashniboyitish; 
- 
ma’naviy-axloqiysifatlar 
(mexnatsevarlik,odamiylik,tirishqoqlik,kamtarlik,atrofdagilargamehr-muhabbatli, 
rahim-shafqatli, 
shuningdekiymon-e’tiqod, 
qat’iyirodavamustaxkamxarakter)nitarbiyalash; 
- 
kasbgayo‘naltirish 
(muayyankasb-xunarlarsirlari, 
kasbiyfaoliyatlarningasoslarinio‘rgatish); 
- 
ijtimoiymunosabatlarnitashkiletish 
(subyektlaro‘rtasidagio‘zaroaloqaalmashuv, 
jamoaa’zolaribilanhamkorlikdafaoliyatyuritish, 
o‘zimansubbo‘lganguruxlar 
(mikro, 
mezovamikroguruxlar) 
ninga’zolaribilanruhiybirlikkaerishish)gatayyorlash; 
- 
shaxsiyhamdaatrofdagilarningsalomatliginimuhofazalashmalakalari 
(jismoniytarbiyavasportbilandoimiyravishda, 
izchil, 
uzluksizshug‘ullanishlarigaerishish, 
sog‘lomturmushtarzi 
(spirtliichimlikvanarkotikmoddalarniiste’molqilmaslik,tamakimahsulotlarinichekm
aslik,noto’g‘rivatartibsizjinsiyhayotkechirmaslik) ko‘nikmalarinihosilqilish; 
- 
huquqiymadaniyatunsurlari 
(ijtimoiyaxloqme’yorlarigaamalqilish, 
huquqbo‘zarliklarnisodiretmaslik,qonunbuzarlik,jinoyatchilikvaijtimoiyadolatsizlik
kanisbatanmurosasizbo‘lish)nishakllantirish; 
- atrof-muhitvatabiatgama’suliyatlimunosabatniqarortoptirish;

---

68 
- 
psixologikxizmatnitashkiletish 
(psixologiktoliqishvazo‘riqishnibartarafetish, 
ruhiytetiklik,kelajakkaishonchhissigaegabo‘lish, 
shuningdekjamoadasog‘lommuhitniqarortoptirish 
(mehribonlikuylarirahbarlari, 
pedgoglarivatarbiyalanuvchilarningbir-birlarinitushunishlari, 
bir-birlariniqo‘llab-
quvvatlashlari, doimoo‘zaroyordamgatayyorturishlarigaerishish)); 
- oilaviyhayotgatayyorlash. 
Mazkuryo‘nalishlardapedagogikfaoliyatnitashkiletishmaxsusdasturvaaniqrej
alarniishlabchiqishnitaqozoetadi. 
Ularniishlabchiqishdamehribonlikuylariningichkiimkoniyatlari, 
pedagoglarningishtajribalarivamaxoratlari, 
shuningdek 
ularning, 
ayniqsa, 
rahbarxodimlarningtashabbuskorligi, 
boshqaruvmadaniyatigaegaliklarialohidaahamiyatgaega. 
Shuningdekmehribonlikuylariningijtimoiytashkilotlar, 
jumladan, 
bundayturdagita’limvasog‘liqnisaqlashmuassasalari, 
ijtimoiymuhofazaorganlari, 
yoshlar, 
homiy, 
shuningdeqxalqarohomiytashkilotlarbilano‘zarohamkorlikkaerishish, 
tarbiyalanuvchilarnihartomonlamaijtimoiyhayotgatayyorlashjarayonidaularningim
koniyatlaridansamaralifoydalanaolishhamkutilgannatijalarniqo‘lgakiritishimkonini
beradi. 
Yuqoridako‘rsatilganyo‘nalishlarbo‘yichapedagogikfaoliyatnitash-
kiletishgamalakali, 
ko‘pyillikishtajribasigaegapedagoglarnijalbetilishhamerishilganyutuqlarniboyitadi, 
mehribonlikuylaridayuza-
gakelishextimolibo‘lganyokimavjudziddiyatlarnibartarafetishdato’g‘riyo‘lsanaladi.