bo’yicha hosila shu sistemaga ta’sir etayotgan tashqi kuchlar bosh
momentiga teng.Xuddi shu qonunni tutash muhit harakat uchun chiqaramiz
.
1)
Harakat miqdor momenti qonunining integral shaklida yozilishi .
M massaning ilgarilanma harakatidan bog’lik harakat miqdor
momenti orbital moment deb ataladi va u S sirt bilan o’ralgan to’la V
hajm uchu---n koordinatalar boshiga nisbatan quydagiga teng :
=
∭ (
(2.4.1)
Ko’pgina suyuqliklarda harakat miqdorining to’la momenti orbital
momenti bilan mos tushadi .
Suyuqlik molikulyar tuzilishga ega bo’lganligi uchun uning holati
undagi molikulalar harakati va ularning o’zaro tasiriga ham bog’liq
bo’ladi. Shuning uchun suyuqlik zarrachalari harakat miqdorining
to’la momenti orbital moment va aylanayotgan molikulalarning
yig’indi momentini ifodalaovchi harakat miqdorining ichki
momentlari
(
) yig’indisiga teng bo’ladi ,yani massaning harakat
miqdori to’la momenti quydagiga teng:
L=
∭ (
]dV (2.4.2)
Harakat miqdori to’la momentining o’zgarish kuch maydonlari
(massaviy va sirt kuchlari maydoni ,ichki momentning hajm
bo’yicha taqsimlangan manbalari borligi va sirt orqali o’tayotgan
ichki momentlar oqimi)ning borligiga bog’liq .Tashqi kuchlar
momentlari va ichki momentlar uchun ifodalarni keltiraylik.
Massaviy kuchlarning bosh orbital momenti :
∭ (
(2.4.3)
Sirt kuchlarining bosh orbital momenti :
∭ ( (
V hajmda dt vaqt birligi ichidagi ichki moment orrtirmasini
dt
desak ,u holda massaviy kuchlarning bosh orbital momenti :
∭ ∏
(2.4.5)
Bunda
∏–
massa birligi va vaqt birligiga keltirilgan moment.
S sirt orqali dt vaqt birligi ichidagi o’tayotgan ichki moment oqimi
dt desak , u holda sirt kuchlarining bosh orbital momenti:
∬
dS , (2.4.6)
Bunda
-sirt o’tayotgan ichki momentlar oqimi zichligi.
Shunday qilib harakat miqdori momenti qonuni quydagicha :harakat
miqdorining to’la momenti L dan vaqt bo’yicha hosila yuqorida qayt
etilgan momentlar yig’indisiga teng , yani
L=
. (2.4.7)
Bu tenglikka (10)-(14) ifodalarni qo’ysak ,suyuqlikda massalar
manbasi yo’q deb faraz qilsak va mos soddalashtirishlarni (bazi
almashtirishlarni,uzviylikning tenglamasi ,harakat miqdor qonunidan
foydalanib bajarsak ,harkat miqdor momentiqonunining quydagi
integral shakliga keltiramiz:
∭
-p
∏
(i
)dV=
∬
dS (2.4.8)
Harakat miqdori momenti qonuninnig differensisal shakilda yozilishi
.(16) tenglikning o’ng tarafiga sirt integrali uchun Gauss-
Ostragradskiy formulasini qo’llasak , u holda harakat miqdori
momenti qonunining ushbu
p
∏
(
)=i
. (2.4.9)
differensial shakildagi ifodasiga keltiramiz:
(17) dan kelib chiqadiki ,moment saqlanish qonuni va kuchlanish
tenzorining simmitriklik shartlari o’rtasidagi quydagi bog’lanish bor:
*agar suyuqlik ichki harakat miqdor momentlarisiz bo’lsa, yani
=0 shunday maydonki ,hajmda ichki moment paydo bo’lmaydi ,
yani
∏
=0 , u holda
i
=0
yoki
(
)k+(
(
)i=0.
Bu tenglikdan kuchlanish tenzorining simmitrikligi kelib chiqadi :
,
,
.
*agar muhitda kuchlanish tenzori simmitrik bo’lsa , u holda harakat
miqdori momenti qonuni quydagicha yoziladi :
p
∏
(
)=0
Eyler Logranj
-
(
)
+(v*grad)*v=-
grad p+
Eylert formulasining differensial ko’rinishi.
Do'stlaringiz bilan baham: