Vazirligi toshkent moliya instituti


-расм. Солик куйилиши натижасида улик юкнинг йукотилиши. В



Download 0,73 Mb.
bet49/124
Sana20.06.2022
Hajmi0,73 Mb.
#682251
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   124
Bog'liq
Mikroiqtisodiyot ESSE Электронний

16.6-расм. Солик куйилиши натижасида улик юкнинг йукотилиши. В+D -




солик

натижасида юзага келган

юкни

Солик


Лекин, давлат даромадларидан истеъмолчилар уам, ишлаб чикарувчилар уам
маълум даражада ютукка эга булади. Чунки улар солик тушишидан молиявий ёрдам,
давлат хизматлари олиши мумкин. Фараз килайлик, солик тушими тулик
истеъмолчиларга ва ишлаб чикарувчиларга сарфланади дейлик, яъни давлат
95

томонидан курсатиладиган хизматларни молиялаштириш соликдан тушган тушумга тенг деб фараз килинади. У \олда давлатнинг соф ютхти А+С булиб, у соликдан тушган тушумга тенг. Шундай килиб истеъмолчилар ва ишлаб чикарувчилар ортикчалигини йукотилиши соф йукотишни ташкил этади, солик тушуми давлатнинг софютугини ташкил этади ва соликнинг умумий соф йукотиши бу куйидаги юзалар йигиндисига тенг:

  • истеъмолчилар ортикчалиги йукотиши - (A+B)

  • ишлаб чикарувчилар ортикчалиги - (C+D)

  • давлатнинг ютуги - (A+C)

- (A+B) - (C+D) + (A+C) = - А - В - С - D + А + С = - (В+D)
Демак, - (В+D) юзи соликдан курган жамият йукотишини, яъни улик юк йукотишини беради ёки солик юки ортикчалиги дейилади. Солик ортикчалиги юкининг келиб чикиш манбаи булиб бу товар сотилишининг пасайиши натижасида истемолчининг ва ишлаб чикарувчиларнинг йукотишлари уисобланади. Ишлаб чикаришни кискартиришдан давлат уеч кандаё даромад олмайди. Жамият нуктаи- назаридан бу соф ёки улик юкни йукотиш.
Иктисодий самарадорлик самарали дейилади, агар бир кишининг фаровонлигини бошка бир киши фаровонлигини пасайтирмасдан ошириш мумкин булмаса.
Шуни таъкидлаш керакки, самарадорлик иктисодий сиёсатнинг ягона максади була олмайди, чунки у даромадларни кандай таксимланиши ёки иктисодий адолатлилик тугрисида \еч нарса дея олмайди. Лекин, шунга карамасдан самарадорлик энг асосий максад уисобланади. Ракобатлашган бозорми ёки бошка уар кандай иктисодий механизм иккита му\им масалани аниклаштириши керак: канча ишлаб чикарилмокда ва уни ким олади. Ракобатлашган бозор канча ма\сулот ишлаб чикариш кераклигини унга булган талабга кура яъни, товарни куювчиларга сотиб олувчилар канча тулашидан келиб чикиб аниклайди. куйидаги 16.8-расмни караймиз. Ишлаб чикариш \ажми ракобатлашган микдор Q* дан кичик булса шундай сотувчи топиладики, у кушимча бир бирлик товарни сотиб олувчи тулайдиган нарздан паст нархда таклиф килади. Агар, ишлаб чикарилган товар, шундай битта сотувчи ва сотиб олувчи уртасида сотувчи нархи билан сотиб олувчи нархи уртасидаги нархда олди- сотди амалга оширилганда эди, иккаласининг \ам фаровонлиги ошган буларди. Демак, ишлаб чикариш \ажми мувозанат \ажмидан кам булса бундай таксимланиш Парето буйича самарали була олмайди чунки, \еч булмаса битта сотувчи ва сотиб олувчи топилардики, уларнинг фаровонлигини ошириш мумкин буларди.
Худди шундай, ишлаб чикариш \ажми Q дан катта булса, бу ерда \ам кушимча бир бирлик товар учун туплайдиган нарх шу товарни сотиш нрахидан паст булади.
Агар сотувчи нархни тушириб сотса сотувчи \ам , сотиб олувчи \ам турмуш фаровонлигини оширади. Факат мувозанат \ажмда Q* ишлаб чикарилсагина у Парето буйича самарали булади. Бир бирлик ма\сулот учун туланадиган нархни, бир бирлик товар куйиш учун олишга тайёр ва булар бир-бирига тенг.
Шундай килиб, ракобатлашган бозор Парето самарали ишлаб чикариш \ажмини таъминлайди. Ракобатлашган бозорда товар бир хил нархда сотилади. Шу товар билан бошка товарларни чекли алмаштириш нормаси шу товар нархига тенг (бу ерда бошка товар нархи бирга тенг деб каралади). Ким шу нархни туласа товарни олади, ким тулай олмаса ололмайди.

Download 0,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish