Вазирлиги тошкент молия институти

ЭИЗнинг ташкил этилиши ва амал килиш механизми.
ЭИЗни Россия ва МДХда ташкил килишнинг асосий вазифаси миллий 
хужаликларнинг 
жахон 
иқтисодиетига 
интегратсиялашувидир.Бу 
зоналарнинг амал килишини лойихалаштириш ва ташкил этиш фаолияти 
халкаро тажриба ва Европа иқтисодий хамкорлиги талабларига асосан амалга 
оширилади. Айни пайтда лойихалаштирилувчи ҳар бир ЭИЗнинг хусусияти 

---

160 
кузда тутилади.Улар жойлашиши, объектнинг характери, махаллий шарт-
шароитлар ва минтака, шахар, худуднинг вазифалари билан аникланади.
ЭИЗни ташкил килишнинг биринчи кадами, бу унинг мақсади ва 
вазифасини аниклаш.Коидага биноан , улар бир-бири билан узвий боглик. 
Шундай килиб, комплекс характерга эга зоналарнинг мақсади табиий 
ресурсларни узлаштиришни тезлатиш ва шу асосда экспорт потенсиалини 
ривожлантириш , энг янги технологияни киритиш юли билан замонавий 
ишлаб чиқаришни ривожлантириш, бозор алокаларини ривожлантиришда 
тажрибани орттириш ҳисобланади. Кўрсатилган максадлардан келиб чиккан 
холда ЭИЗни ташкил килиниш вазифалари ўрнатилади. Бундай вазифалар 
каторига куйидагиларни киритиш мумкин:
- чет эл капиталини жалб килиш
- зонани ички иқтисодиет ва жахон бозори уртасидаги боғловчи 
сифатида ишлатиш
- янги хўжалик ислоҳатларини ишлаб чиқиш
- ўз ва чет эл тадбиркорларининг хўжалик фаолиятини яхшилаш учун 
имтиёзли шароитларни яратиш
ЭИЗни ташкил қилиш-қийин жараён.У ўз ичига тўрт босқични олади:
1.Лойиҳалаштиришдан олдинги давр.
2.Бошланғич давр.
3.Ташкил қилиш даври.
4.Амал қилиш даври.
Бошланғич даврда ЭИЗни ташкил қилиш мўлжалланган ҳудуднинг 
маъмурияти мутахассисларини жалб қилиб, ташкил қилишнинг мақсадини 
аниклайди, ЭИЗнинг мақсадий йўналиши ва тармоқли таркиби белгилайди, 
ҳамда бошқа параметрларни шакллантиради. Олиб борилган ишларнинг 
натижаларига асосан ЭИЗни лойиҳалаштириш карори ва унинг расмий тан 
олиниши учун керак бўладиган хужжатларни тайёрлаш карори кабўл 
килинади.

---

161 
ЭИЗни ташкил қилиш ҳақидаги қарор қабул қилингандан кейин унинг 
амал қилишига кириш даври бошланади, яъни асосий элементларининг 
инфраструктурасини 
шакллантириш, 
тадбиркорлик 
фаолиятининг 
шартларини аниқлаш. Бундан кейин зонанинг амал қилиш даври бошланади. 
Таянч иборалар
: эркин иқтисодий зона, саноат зонаси, эркин савдо 
зоналари, оффшор зоналар, очиқ ҳудуд. 

---

162