Вазирлиги тошкент молия институти

Фан, маданият ва соғлиқни сақлаш соҳаларидаги халқаро 
ташкилотлар. 
Халқаро ташкилотлар ассоциацияси маълумотига кўра, фан, маданият ва 
соғлиқни сақлаш соҳаларида халқаро ҳуқуқ субъектлари ҳамкорлигини 
халқаро-ҳуқуқий тартибга солиш соҳасида 200га яқин ҳукуматлараро ва 
ноҳукуматлараро ташкилотлар банддирлар. Улардан муҳимлари сифатида 
қуйидаги ташкилотларни келтириб ўтиш мумкин. БМТнинг таълим, фан ва 
маданият масалалари бўйича ташкилоти (ЮНЕСКО). Ушбу ташкилот 
Низоми 1945 йил 16 ноябрда таълим вазирлари конференциясида 
тасдиқланган. Низом 1946 йил 4 ноябрда кучга кирди ва шу кундан бошлаб 

---

193 
БМТ ихтисослаштирилган муассасаси, ЮНЕСКОнинг ташкил топган санаси 
сифатида расман нишонланади.
Ташкилот Низоми 1-моддасига биноан қуйидаги вазифалар юкланган: 
халқаро тинчлик ва хавфсизликни мустаҳкамлашга халқларнинг таълим, 
фан ва маданият, инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш юзасидан қонунийлик ва 
адолатни 
таъминлаш 
соҳасидаги 
ҳамкорликларини 
кенгайтиришга 
кўмаклашиш. ЮНЕСКО халқ таълими ва маданиятини ривожланишини 
рағбатлантиради, ҳамда дунёнинг барча болаларида эркин шахс 
масъуллигини қарор топтиришга қаратилган тарбия учун зарур бўлган 
таълим методларини таклиф этади. Ташкилот санъат асарлари, билимлар ва 
нашрларни сақланишга, кўпайтиришга, ҳамда тарқатишга ёрдам беради. 
ЮНЕСКО Низомига мувофиқ ҳар бир мамлакатда ЮНЕСКО ишлари бўйича 
умуммиллий комиссиялар ташкил этилади. Улар вазифаси мамлакат ичидаги 
ЮНЕСКО фаолиятига дахлдор ташкилот ва муассасалар фаолиятини 
мувофиқлаштиришдир. 
Халқаро соғлиқни сақлаш ташкилоти
(ХССТ) 1948 йилда ташкил 
этилган. БМТнинг ихтисослаштирилган муассасаси бўлиб ҳисбланади. 
Халқаро соғлиқни сақлаш ташкилоти (ХССТ)нинг мақсади барча халқлар 
томонидан иложи борича юқори саломатлик даражасига эришишларидир. 
Ташкилот асосий функциялари сирасига қуйидагилар киради: халқаро 
соғлиқни сақлаш соҳасида интилишларни мувофиқлаштириш; маслаҳат ва 
ёрдам; диагностика, истеъмол маҳсулотлари, биологик ва фармацевтика 
соҳаларида халқаро стандартларни ишлаб чиқиш ва киритиш; миллий 
соғлиқни сақлаш тизимини ташкил этишда кўмаклашиш; нормативлар ва 
тавсиялар ишлаб чиқиш ва битимлар тузишгда кўмаклашиш; медицина ва 
соғлиқни сақлаш соҳаларида таълим бериш тизимини мукаммаллаштириш; 
руҳий саломатлилик ва инсонлараро муносабатларда гармония учун кураш. 
БМТнингХалқаро савдо ҳуқуқи бўйича комиссияси (ЮНСИТРАЛ) 1966 
йил (2205(XXI)-резолюция. 17 декабр 1966 йил) Бош Ассамблея томонидан 
тузилган бўлиб, 1968 йил 1 январдан ўз фаолиятини амалга оширишни 

---

194 
бошлаган. Ҳалқаро савдода ҳар хил давлатларнинг ҳуқуқларини қўллашда 
юзага келувчи муаммолар, савдо оқимларидаги тўсиқларга сабаб бўлувчи 
омиллар Бош Ассамблея томонидан мазкур Комиссиянинг ташкил этилишига 
олиб келган. БМТ Комиссия ёрдамида ҳалқаро савдодаги тўсиқларни 
бартараф этиш ва қисқартиришда катта аҳамият касб этувчи ташкилот 
сифатида фаоллигини оширишга ҳаракат қилган.