Vazirligi toshkent farmatsevtika

Yuqoridan pastga tamon (vosxodyaщaya) xromatografiyasi.
Qirqib olingan xromatografik qog‘oz tasmasi start chizig‘iga tomoniga tekshiriluvchi aralashma eritmasi mikropipetka (yoki kapillyar) yordamida tomiziladi, quritiladi va germetik idish yuqori qismiga o‘rnatilgan suyuqlik solishga mo‘ljallangan maxsus moslamaga osiladi.Moslamali idishga erituvchi aralashmani qo‘yiladi, erituvchi sorbent vazifasini bajaruvchi qog‘oz tolalari bo‘ylab shimilib xarakatlanadi va qo‘zg‘aluvchi faza vazifasini o‘taydi. Xromatografik qog‘ozning modda shimdirilgan qismi erituvchi aralashmasi solingan idishga tushiriladi, ikkinchi uchi esa erkin osiltirilib qo‘yiladi. Germetik idishda doimiy bir xil xarorat bo‘lishi, zarur xollarda esa inert gaz bilan to‘ldirilishi ta’minlanadi. Idish havosi qo‘zg‘oluvchi faza (erituvchi) bug‘lari bilan to‘yintirilganligi tufayli xromatografik tasma qo‘rib qolmaydi. Qo‘zg‘oluvchi faza xromatografik qog‘oz tasmasi bo‘ylab shimilishi va pastga xarakatlanishi davomida start chizig‘iga (nuqtaga) shimdirilgan modda aralashmasini yuvadi. Bunda modda aralashmasi qog‘oz tasma bo‘ylab turli tezlikda ya’ni qo‘zg‘oluvchi va qo‘zg‘almas faza orasida taqsimlanishi koeffitsentiga mos xolda xarakatlanadi.

Qog‘oz tasmasi bo‘ylab turli masofalarda joylashgan noaniq shakldagi dog‘lar esa xromatogramma deb ataladi. Rangsiz dog‘lar oddiy xolda qog‘ozda ko‘ri nmasligi mumkin.

Ma’lum vaqt o‘tgan qo‘zg‘oluvchi fazadan xolis bo‘lgan qog‘oz tasmasi rangli birikmalar hosil qiluvchi reaktivldar bilan purkaladi yoki UF-lampa nurida ko‘riladiva ko‘rinmagan dog‘lar rangli dog‘lar aylanadi. Qog‘oz xromatografiyasini murakkab aralashmalarni ajratish uchun qo‘llash mumkin. Ajralishni muvofaqiyatli bo‘lishi qo‘llanuvchi reagentlarga bog‘liq bo‘ladi.

Xromatogrammada ayrim doimiy bir xil sharoitlar ta’minlanganda modda komponenti uchun xarakterli bo‘lgan Rf kattaligini aniqlash mumkin.