Vazirligi toshkent farmatsevtika

Mass-spektroskoplarning ishlash usullari va asosiy qismlari.
Mass-spektroskopik tadqiqotlar yuqori vakuumda tekshiriluvchi moddani gaz xolatiga o‘tkazib tegishli yo‘llar bilan modda molekulasini ionlashtirish va hosil bo‘lgan ionlarni kuchli elektr maydoni vositasida ma’lum yo‘nalish bilan magnit maydoni tomon tezlatish orqali olib boriladi. Magnit maydonida ionlar massalarining zaryadga bo‘lgan (m/z) nisbatda alohida massali ion dastasiga ajratiladi. Optik usullarda nurni kerakli yo‘nalishda fokuslaydigan va ma’lum to‘lqin uzunliklarga ega bo‘lgan qismlarini ajratib olish uchun ishlatiladigan (dispersiyalaydigan) linza va prizmalar o‘rnini mass-spektroskopiyada ionlar dastasining xarakat yo‘nalishi elektr va kuchli magnit maydonlari vositasida belgilanadi.

Mass-spektroskoplarning ba’zilari tahlil qilinayotgan ionlarni fotoplenkaga chiziq (grafik) xolida tushirish yo‘li bilan qayd qiladi, ularni mass-spektrograflar deb ataladi, boshqalari ionlarning zaryad kuchini elektron kuchaytirgichlar yordamida o‘lchaydi, bunday priborlarni mass-spektrometrlar deb nomlanib, biz mazkur uskunalar yordamida olinadigan organik moddalarga xos bo‘lgan ma’lumotlar haqida so‘z yuritamiz.

Mass-spektrometrlar asosida quyidagi qismlar yotadi:

1. 
   Yuqori vakuum hosil qiluvchi sistema;
   
2. 
   Ion manbai;
   
3. 
   Mass-analizator - magnit maydoni;
   
4. 
   Detektor - ionlarni qayd qiluvchi sistema.