Вазирлиги тошкент давлат миллий рақс ва хореография олий

qadar yashashda davom etuvchi erkin ijodkorlik hissi bilan uyushgan bunday teatrlarsiz 

---

108 
Amerika teatr hayotini to'laligicha tasawur etib bo'lmaydi. Bugungi Amerika teatri shon-
shuhratini belgilovchi ko'plab aktyor va rejissorlar o'z faoliyatlarini shu turdagi teatrlarda 
boshlab, tajriba to'plab, so'ng katta sah-nalarga yo'l olganlar. 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Urushdan keyingi AQSH dramaturgiyasida T. Uilyams va A. Miller pyesalari misolida 
30-yillar ijtimoiy drama an'analarining davom ettirilganligi. 
T. Uilyams pyesalarida qo'llanilgan «shoirona realizm* ifoda usuli nimani anglatadi? 
Uilyamsning «Billur jonzotlar* pyesasida timsoliy ifoda usuli qaysi obraz orqali namoyon 
bo'lgan? Uilyamsning «Orzu tramvayi* asari jahon teatrlarida keng qiziqish uyg'otganligining 
sabablari nimada? 
Miller dramaturgiyasida inson shaxsi va jamiyat muammolarining bosh mavzu tarzida idrok 
etilishi; «Barcha bolalar — mening bolalarim* pyesasida har bir insonning bashariyat oldida 
mas'ulligi muammosini olg'a surilishi. Millerning «Gumashtaning o'limi* asarida ezgulik 
g'oyalari qanday ifoda usullari orqali mujassam etilgan? 
2. Ikkinchi jahon urushidan so'ng AQSHda tijorat teatrlari tizimi-ning keng avj olishi. 
«Brodvey», «Nobrodvey» teatrlari nimani anglatadi? 
Elia Kazan AQSHning eng yirik rejissorlaridan biri ekani Kazan Uilyams va Miller 
asarlarining eng yaxshi talqinchisi sifatida. Kazan-ning Brodvey teatrlaridagi rejissyorlik 
faoliyati haqida nima deya olasiz? 
* * * 
Inson qadr-qimmati, uning dard-iztirobi haqida g'am chekish chin insonparvar dramaturg 
va sahna arboblarining hamisha bosh muammosi bo'lib kelgan va shu bois ular yaratgan asarlar 
asrlar o'tsa ham o'z ohorini to'kmay, bani basharning yangi-yangi avlod-lariga xizmat qilib 
keladi. Bundan ikki yarim ming yil awal yaratgan «Shoh Edip»ni eskirgan asar deb bo'ladimi? 
Aslo! Donishmand Sofoklni inson zurriyotini uni ruhan majruh, jisman yo'qlikka olib boruvchi 
dahshatli taqdir o'yinlari-yu tashvishlardan xoli, erkin va baxtli ko'rishdek ezgu niyati bu 
asarning tub-tubiga singib ketgan ediki, ana shu ezgu niyat ikki daho san'atkorimiz — Sh. 
Burxonov va S. Eshonto'rayeva ijrosidagi baxti qaro Edip va Iokasta bizning yurtdoshlarimizni 
ham insoniy mas'ullik, burchdorlik hissini chu-qur anglashga da'vat etdi. 
Daho Shekspir asarlarini aytmaysizmi?! «Hamlet», «Otello»lar sahnamizda boshqa biron-
bir mamlakatda o'xshashi yo'q buyuk sahnaviy talqinlar ekanligi bilan manaman degan chet ellik 
mutax-assislarni hayratga soldi. «Tragediyani Shekspir yozsin-u, o'zbeklar o'ynasin ekan», 
degan ta'bir paydo bo'lganligi bejiz emas. 
Jahon dramaturgiyasi asarlarini o'qib, tub ma'no-mazmunini anglab, ularda mujassam 
etilgan insoniy timsollarning ezgulik ifodalaridan g'ururing oshib, yovuzlik ifodachilaridan 
g'azabing to-shib, o'zing bilmagan holda bir daraja ma'naviy o'sgandek bo'lasan, kishi. Ikkinchi 
bir buyuk maktab bo'larli jihati shundaki, bu asarlar yozilish uslubi, badiiy ifoda shakllarining 
rango-rang va betakrorligi bilan bo'lg'usi san'at mutaxassislarini san'atda o'z yo'l-yo'riqlarini 
topishga da'vat etib turishidadir. 
Shunday qilib, xorijiy teatr va uning saboqlari bir jihatdan bo'lg'usi san'at kishilarining 
ma'naviy komil shaxslar bo'lib yetishuviga yordam bersa, yana boshqa jihatdan ularning kasbiy 
tako-miliga naf keltiradi. Insoniyat yaratgan buyuk san'at obidalarining mazmun-mohiyatini 
anglash va ushbu san'at obidalarini insoniyat-ning o'ziga xizmat qildirishga qaratilgan xorijiy