Вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

балансининг маълумотларидан фойдаланиш.
Меҳнат ресурслари ва ишга жойлашишга муҳтож шахслар сонининг
ҳисобот ва прогноз баланслари асосида меҳнат ресурсларининг иш билан 
бандлик даражаси ҳамда ишсизлик даражаси аниқланади, иш билан бандликни 
давлат томонидан тартибга солиш ва аҳоли даромадларини ошириш чора-
тадбирлири ишлаб чиқилади. 
Меҳнат ресурсларининг иш билан бандлик даражаси қуйидаги формула 
бўйича фоизларда ҳисоблаб чиқарилади: 
Бд Б : ИФ
х 
100,
Бунда: Бд - меҳнат ресурсларининг иш билан бандлик даражаси; Б - иш 
билан бандлар сони; ИФ - иқтисодий фаол аҳоли сони.
Ишга жойлашишга муҳтож шахслар салмоғи (ѐки умумий ишсизлик 
даражаси) қуйидаги формула бўйича аниқланади:
 

---

77 
Ижмс (ИМ : ИФ)
х 
100, 
Бунда, Ижмс - ишга жойлашишга муҳтож шахслар салмоғи, %; ИМ - 
ишга жойлашишга муҳтож шахслар сони; ИФ - иқтисодий фаол аҳоли сони.
Олинган маълумотлар, шунингдек, меҳнат ресурслари ва ишга 
жойлашишга муҳтож шахслар сони балансини ҳисоблаб чиқаришга доир 
ахборот, уларни турли вақт даврлардаги динамикасига қараб таҳлил қилиш 
меҳнат ресурслари миқдори ва тузилмасини, меҳнат бозоридаги ва иш билан 
бандлик соҳасидаги кундалик тамойилларни ҳамда прогноз қилинаѐтган 
ўзгаришларни баҳолаш учун асос бўлади.
Иқтисодий фаол ва нофаол аҳоли, иш билан бандлар ва банд бўлмаган, 
ишга жойлашишга муҳтожлар сони ҳақидаги ахборот иш билан бандликни 
рағбатлантириш ва кенгайтиришга қаратилган сиѐсатни ишлаб чиқиш чоғида 
муҳим рол ўйнайди. Айрим аҳоли гуруҳлари, ҳудудлар, тармоқлар бўйича 
тегишли маълумотлар, шу жумладан, ишчи кучини текшириб чиқиш жараѐнида 
олинган маълумотлар иш билан бандлик сиѐсати ҳамда меҳнат бозорини 
тартибга солишнинг ижтимоий оқибатларини баҳолаш учун қимматли 
маълумотлар беради.
Иш билан бандлик одамларнинг кўпчилиги учун асосий даромад манбаи 
бўлганлигидан, меҳнат ресурслари, шу жумладан, ишга жойлашишга муҳтож 
шахслар балансининг материаллари аҳоли даромадларини қўллаб-қувватлаш, 
камбағаллик даражасини пасайтиришга қаратилган чора-тадбирларни кўришда 
муҳим унсур бўлади.
Меҳнат ресурслари ҳамда ишга жойлашишга муҳтож шахслар сони 
балансининг маълумотлари турли таҳлилий мақсадлар учун, масалан, меҳнат 
ресурсларининг шаклланиш омилларини, уларнинг иш билан бандлигини ва 
ишсизликни аниқлаш, шунингдек, меҳнат бозорининг аҳволи ва иш билан 
бандлик соҳасидаги вазият, ишлаб чиқарувчи кучларнинг ривожланиши ва 
жойлашиши ҳақида жамоатчиликка ахборот бериш учун хизмат қилиши 
мумкин.