Вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Учинчи босқичда 
(2001-2005 йилларни ўз ичига олади) қуйидаги 
вазифаларни амалга ошириш кўзда тутлади: ишчи кучига талабни ошиши ва 
унинг таклифини камайишга йўналтирилган тадбирларни амалга оширишни 
кучайтириш; бандлик хизмати ва унинг инфратузилмасида қудратли ва тез 
ривожланувчи тизимини яратиш; ишсизликни йўл қўйиладиган даражасига 
қисқатириш; иш билан банд бўлмаган маҳаллий ходимларнинг малакаси, 
рақобатбардошлиги, ижтимоий ҳимояси ва экспортни ошириш, меҳнат бозори, 
бандлик ва ишсизликни тартибга солишнинг самарали ташкилий-иқтисодий ва 
ҳуқуқий механизмларини яратиш ва ҳоказо. 
Қайд этилган вазифаларни бажариш ижтимоий йўналтирилган меҳнат 
бозорининг шаклланишига олиб келади. 
Мазкур бозорнинг ривожланишининг 
кейинги босқичида
(2006-2010 
йилларни ўз ичига олади) ишчи кучи талаби ва таклифи ўртасидаги бозор 
мувозанатига эришиш мумкин. 
Буларнинг барчаси меҳнат бозорини самарали ривожланишига 
йўналтирилган ишчи кучига талабнинг ошиши ва унинг таклифини камайиши 
бўйича 
иқтисодий. 
ижтимоий 
ва 
ташкилий 
тадбирлар 
мажмуаси 
мужассамлашган. 

---

67 
Қисқача хулосалар 
 
Меҳнат бозори ишчи кучининг «меҳнатга бўлган қобилиятини» сотиш ва 
сотиб олиш тизимидир. 
Меҳнат бозорининг таркибий қисмлари ишчи кучи талаб, ишчи кучининг 
таклифи, қиймати ва баҳоси ҳамда уни ѐллашда рақобат ҳисобланади. 
Меҳнат бозори ўзининг асосий вазифалаларини бажариш талаб ва таклиф 
ўртасидаги фарқни камайишига ва аҳолининг иш билан бандлигининг ошишига 
олиб келади. 
Меҳнат бозорининг шаклланишига ишчи кучининг «меҳнатга бўлган 
қобилиятини» товарга айланиши, ишчи кучининг эркин таклифи, иш 
берувчиларнинг ишчи кучига мустақил талаби иқтисодиѐтнинг таркибий 
ўзгариши, кўп мулкчиликнинг ривожланиши каби иқтисодий, ижтимоий ва 
ҳуқуқий шарт-шароитлар бевосита таъсир этади. 
Меҳнат бозорининг шаклланишида асосий муаммо бўлган ишчи кучига
талабнинг ортиши ва таклифнинг камайиши турли омиллар, тамойиллар ва 
чекловлар таъсирида амалга оширилади. 
Меҳнат бозоридаги умумий ижтимий-иқтисодий муносабатлар жамоа ва 
шахсий шартномалар асосида тартибга солинади. 
Меҳнат бозорини яқин келажакда ривожлантиришнинг бош мақсади – 
меҳнат ресурслари билан кўп таъминланган ҳудудларда ишчи кучига талабни 
ошириш ва унинг таклифини камайтириш. 
Меҳнат бозорининг ривожланиш босқичлари қайд этилган тадбирларни 
амалга оширилиши яқин келажакда ишчи кучига талаб ва таклаф ўртасидаги 
бозор мувозанатига эришиш пировардида, меҳнат ресурсларини оқилона 
бандлигини таъминлаш ва ишсизликнинг камайтиришга олиб келади.