Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Favqulodda hisobotlar istisno tariqasidagi ma’lumotlami qamrab oladi.
Boshqaruvni qo’llab-quvvatlash uchun hisobotlardan foydalanish chetga chiqishlar bo‘yicha boshqarish deb ataladigan narsani amalga oshirishda ayniqsa samaralidir.
Chetga chiqish bo‘yicha boshqaruv shuni ko‘zda tutadiki, menejer oladigan ma’lumotlar asosan mazmun jihatdan firma xo’jalik faoliyati ahvolining o‘matilgan standartlardan (masalan, rejalashtirilgan ahvoldan) chetga chiqishini o‘zida aks ettirmog‘i lozim. Firmada chetga chiqishlar bo’yicha boshqaruv tamoyillardan foydalanishda yaratilayotgan hisobotlarga quyidagi talablar qo‘yiladi:

1. 
   hisobot chetga chiqish ro‘y bergandagina yaratilishi mumkin;
   
2. 
   hisobotdagi ma’lumotlar mazkur chetga chiqish ko’rsatkichi uchun tanqidiy ahamiyatiga ko‘ra sortlashtirilishi kerak;
   

v) barcha chetga chiqishlami iloji boricha birgalikda ko’rsatish, chunki menejer ular o'rtasidagi mavjud aloqani bilishi kerak;
g) hisobotda me’yordan miqdoriy chetga chiqishni ko‘rsatish lozim;
Dasturiy ta’minot yordamida ma’lumotlar bazasidagi narsalar tashkilotda qaror qabul qilishda ishtirok etuvchi mutaxassislarga tegishli davriy va maxsus hisobotlarda o’zgaradi. Ko'rsatilgan axborotlami olish uchun foydalaniladigan ma’lumotlar bazasi ikki elementdan tashkil topishi lozim:

• 
  firma olib boradigan operatsiyalami baholash asosida jamlanadigan ma’lumotlar;
  
• 
  boshqaruv (firma bo’linmasi) obyektining rejalashtirilgan ahvolini belgilovchi rejalar, standartlar, budjetlar va boshqa me’yoriy hujjatlar.
  

Avtomatlashtirish tarixan ishlab chiqarishda boshlangan va so‘ngra ofisga tarqalgan, boshida faqat mayda-chuyda kotibalik ishini avtomatlashtirish maqsadiga ega bo‘lgan. Kommunikatsiya vositalari rivojlangan sari ofis texnologiyalarini avtomatlashtirish mutaxassis va boshqaruvchilami qiziqtirib qoldi, ular bunda o‘z mehnati mahsuldorligini oshirish imkoniyatini ko’rdilar.
Ofisni avtomatlashtirish (12.7-rasm) xodimlar kommunikatsiyasining mavjud an’anaviy tizimini (majlislar, telefon qo‘ng‘iroqlari va buyruqlar) almashtirmaydi, faqat uni to‘ldiradi. Bu tizimlar birgalikda foydalanilib,

§ 12.3. AKTni milliy iqtisodiyot tarmoq va sohalarida qo'llash 383 boshqaruv mehnatini oqilona avtomatlashtirish va boshqaruvchilami axborot bilan ta’minlashga intiladi. Avtomatlashtirilgan ofis firma boshqaruvining barcha darajadagi menejerlari uchun faqat xodimlar ichki firma aloqasini qo‘llab-quwatlashi uchungina emas, balki ularga tashqi muhit bilan yangi kommunikatsiya vositalarini taqdim etishi jihatidan ham diqqatni o‘ziga tortadi. Ofisli avtomatlashtirilgan texnologiyalar boshqaruvchilar, mutaxassislar, kotibalar va xodimlar tomonidan foydalaniladi, ular ayniqsa muammolami guruhiy hal etish uchun e’tiborga loyiq. Ular kotiblar va xodimlar mehnati unumdorligini oshirishga va oshib borayotgan ish hajmini tezkor ravishda bajarishga imkon beradi. Biroq bu afzalliklar muammolami hal etish uchun qurol sifatida ofisni avtomatlashtirib foydalanish imkoniyatiga qiyoslanganda ikkinchi darajalidir. Ancha takomillashgan kommunikatsiyalar tufayli menejer qabul qiladigan qarorlaming yaxshilanishi firma iqtisodiy va moliyaviy o'sishini ta’minlaydi. Tashqi muhit va boshqa axborot tizimlaridan oli- nadigan axborotlar

—a