Vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

tabiiy — iqlim, xomashyo resurslarining mavjudligi, energiya manbalari, atrof-muhitning ifloslanishi;

ilmiy-texnik — yangi texnologiyalami tatbiq etishga va uning zaminida mahsulotlaming yangi turlarini ishlab chiqarishga imkon beruvchi ilmiy-texnik taraqqiyotning darajasi, ishlab chiqarish va iste’mol sohasidagi andozalar, samarali marketing faoliyatining o'tkazilishi;

siyosiy — ijtimoiy-siyosiy tizim, siyosiy kuchlar va ijtimoiy harakatlaming joylashtirilishi, qonunchilik tizimining xususiyatlari va uning bajarilishi;

madaniy — madaniy boyliklar, an’analar, odatlar, diniy qarashlar.

Shunday qilib, marketing tadqiqotlari marketing muhitini ishlab chiqarish va bozor aloqalari, faoliyat yuritishi va rivojlanishining ichki va tashqi omillarining butun to‘liqligida kompleks ko'rib chiqish va aks ettirishni ko'zda tutadi. Bu esa o‘z navbatida axborotlarni yig'ish va ishlab chikishni, mulohazalaming mantiqiy qat’iyligiga va qarama-qarshi bo'lmasligiga rioya qilishni, faoliyat yuritish muhitining parametrlarini baholashning zaruriy aniqliligi va to'liqliligini talab qiladi. Marketingni boshqarish tizimidagi axborotlarni shakllantirish va foydalanishning asosiy tamoyillarini keltiramiz:

• 
  Axborotlarning muhimligi marketing muhitining holatini, vaqtning har bir lahzasida haqiqiy aks ettirilishini bildiradi.
  
• 
  Ma’lumotlarning ishonchliligi, ishlab chiqarish, bozor va tashqi makro-muhitni obyektiv holati va rivojlanishini aniq qayta tiklanishiga asoslangan. Ko‘pgina aniq haqiqat ongli ravishda buzib ko‘rsatiladigan raqobat kurashi sharoitlarini hisobga oigan holda, bu tamoyil ma’lumotlar manbalarining oshirilgan ishonchliligini va soxtalashtirishlar bo‘lmasligini talab qiladi. Manbalaming ko‘pligi va olingan ma’lumotlami ziddiyatlarga qarshi tahlil qilish soxta axborotlarga qarshi kurashning muhim vositasi bo‘ladi.
  
• 
  Ma’lumotlarning relevantligi axborotlarni shakllantirilgan talablarga to‘liq mosligini va keraksiz ma’lumotlar bilan ishlashdan qutilishga imkon beradi.
  
• 
  Tavsiflaming to’liqliligi marketing muhitining holati va rivojlanishiga ta’sirini shakllantiruvchi va ko‘rsatuvchi barcha omillaming obyektiv hisobi uchun muhimdir.
  
• 
  Ma’lumotlarning maqsadga muvofiqligi ularni ichki va tashqi bozorlarda mahsulotlami ishlab chiqarish va sotish sohasidagi aniq maqsadlar va vazifa-larga qaratadi.
  
• 
  Muvofiqlashtirilganlik va axborot birligi xulosalarda ziddiyatlar, birlamchi va ishlab chiqilgan ma’lumotlarda moslashtirilmaganlik imkoniyatini yo‘qotuvchi ko‘rsatkichlar tizimini ishlab chiqishni talab qiladi.