Вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

 
2. Инвестиция манбалари ва уларнинг корхонага қўйиш соҳалари 
 
Инвестиция ресурслари иқтисодиѐт тармоқларини ривожланишини 
бошқаришнинг иқтисодий омили вазифасини бажаради. Инвестиция 
маблаглари ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш жараѐнларида ҳамда аҳолининг 
фойдаланилмаѐтган маблагларини тўпланиш натижасида, уларни бошқа 
жараѐнларда ишлатилишини таъминлайди. 
Корхона нуқтаи назаридан инвестиция манбалари улар ўз маблаглари 
(фойда, амортизация, бошқа пул жамгармалари); қарзга олинган маблаглар 
(банк кредити ва бошқа ташкилотларни омонатлари); бошқа жалб қилинган 
маблаглар (акция ва бошқа қимматбаҳо қогозларни сотишдан келган 
даромадлар); бюджет ва бюджетдан ташқи маблаглар ташкил қилади. 
Инвестиция таркибида унинг манбалари ўз аксини топади. 
Инвестиция манбаларини унинг таркибидан келиб чиқиб молиявий ва 
моддий ресурсларга ажратиш мумкин. 
Молиявий манбаларга - нақд пул; чет эл валютаси; халқаро тўлов пуллари; 
акциялар; заѐмлар; корхоналар маблаглари; амортизация фонди киради. 
Моддий ресурсларга - хом-ашѐ ресурслари; кўчмас мулк; жамоа-ширкат-
хўжалик мулки; фермерлар мулки; деҳқон хўжалик мулки; тадбиркорлар мулки 
киради. 
Инвестиция манбаларини шакллантиришда молия бозори ва унинг 
инфратузилмаси муҳим аҳамиятга эгадир. Молия бозорининг асосий мақсади 
муамоладаги ортиқча бўлган пул ресурсларини актив капитал сифатида ишлаб 
чиқаришга жалб қилишдан иборатдир. 
Молия бозори жуда кенг маъноли тшунча бўлиб, у доимо пайдо бўладиган 
жамгармалардан самарали фойдаланиш жараѐнини ўзида ифодалайди. 
Молия бозори ҳаѐтда вужудга келган жамгармаларни (оилада, корхонада) 
бир турдан (жамгармаланиши) иккинчи турга (реал капиталга айланиши) 
ўтишини таъминловчи механизмдир. 
Ҳозирги замон молия бозорининг асосини молия муассасалари ва 
воситачилар ташкил қилади. Улар сотувчилар ва харидорлар, ҳамда 

---

89 
сотиладиган ва сотиб олинадиган товар, пул ва бошқа молия активлари мавжуд 
бўлган бозордир. 
Молия бозорининг таснифи қуйидаги 4-чизмада тасвирланган.