Вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

 
Ўз-ўзини текшириш учун саволлар 
1. Корхона даромадидан қандай солиқларни тўлайди? 
2. Корхоналар тўлайдиган фойда солиғи аҳамияти нимада намоѐн 
бўлади? 
3. Солиққа тортилувчи фойда миқдорини аниқлаш қандай амалга 
оширилади? 
Топшириқлар 
1. Корхоналар фойда солиғи ва ягона солиқ тўлови ўртасидаги фарқни 
тушунтиринг. 
2. Корхоналар фойда солиғи бўйича имтиѐзларни умумлаштиринг. 
 
6.2-мавзу. Корхонанинг инвестициявий фаолияти 
Режа: 
1.
Инвестицияларга оид тушунчалар мазмуни, инвестиция таснифи, 
аҳамияти, инвестицион ―портфели‖ ва сиѐсати
2.
Инвестиция манбалари ва уларнинг корхонага қўйиш соҳалари
 
3.
Инвестициявий лойиҳалар самарадорлиги кўрсаткичлари, уларни 
аниқлаш, баҳолаш ва самарадорлигини ошириш йўллари
 
Таянч сўз ва иборалар 
Инвестиция, инвестиция таснифи, инвестиция портфели, инвестиция 
лойиҳаси, капитал, инвестиция манбалари, молия бозори.
 
1. Инвестицияларга оид тушунчалар мазмуни, инвестиция таснифи, 
аҳамияти, инвестицион “портфели” ва сиѐсати. 
Ишлаб чиқариш
 
факторларидан бири бўлиб капитал ҳисобланади. 
Ишлаб чиқариш воситалари (машиналар, жиҳозлар, транспорт воситалари, 
барча инструмент турлари, бинолар, қурилмалар, иншоотлар кабилар) 
инвестицион товарлар ѐки инвестицион ресурслар деб аталади. 
Инвестицион ресурслар (товарлар) ва капитал саноат корхонасида синоним 
сифатида ишлатилади. 
Ушбу терминлар мазмунига пул киритилмайди, чунки у, ўз-ўзидан ҳеч 
нарса ишлаб чиқармайди, ишлаб чиқариш ресурси сифатида ишлатилмайди. 
Пул ишлаб чиқариш ресурсларини сотиб олиш учун манбаа бўлиб ҳисобланади. 
Шундай қилиб инвестицион товарлари (ресурслари) бу узоқ муддатда 
фойдаланадиган ишлаб чиқариш воситалари бўлиб, у кўплаб товарлар ва 
хизматлар ишлаб чиқариш ва фойда олиш мақсадида фойдаланилади. 

---

85 
Инвестиция лотинча ―investire‖ (кийинтириш, ясантириш), немисча 
―investition‖ сўзидан келиб чиқиб, қисқача узоқ муддатга ишлаб чиқаришни 
кенгайтириш, даромадни орттириш, фойда олиш учун қандайдир ишга ѐки 
корхонага капитал маблаг қўйишни билдиради.
Инвестицияга кенгроқ маънода таъриф берсак, у фойда ѐки бошқа фойдали 
мақсадга эришиш учун бирон-бир тадбиркорлик объектига (корхонага) ѐки 
бошқа фаолиятни юритиш учун пул маблағларини; қимматбаҳо қоғозларни; 
пулда баҳоланувчи мол-мулкни, жумладан мулкий ѐки бошқача ҳуқуқларни 
йўналтириш деб тушуниш зарур. 
Инвестиция сўзидан инвестор - омонатчи сўзи келиб чиқиб, у омонат (қарз, 
кредит) берувчи шахс, ташкилот (корхона) ѐки давлатни англатади. Инвестор 
инвестицион фаолиятни объекти ҳисобланади. Инвесторлар қаторига қимматли 
қогозларни сотиб оладиган ва бу билан ўзларининг бўш маблағини 
жойлаштирадиган юридик ҳамда жисмоний шахслар ҳам киради. 
Инвестициялар алоҳида аломатлар бўйича таснифланади. Унинг таснифи 1 
жадвалда келтирилган. 
Инвестицион фаолият деб – маблағ қўйишдан бошлаб то маблағни даромад 
билан бирга қайтариб олиш давригача амалга оширилган жараѐнлар мажмуи 
тушунилади.