Вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

 
Ўз-ўзини текшириш учун саволлар 
1. Бизнес-режа нима? 
2. Бизнес-режа қандай қисмлардан иборат? 
3. Бизнес режани ишлаб чиқишдан асосий мақсад нима? 
Топшириқлар 
1. Бизнес режа ишлаб чиқиш ва ишчи гуруҳни ташкил этиш жараѐнини 
тавсифлаб беринг. 
2. Бизнес-режанинг асосий вазифаларини айтиб беринг. 
3. Бизнес-режани тайѐрлашда керакли маълумотларни таҳлил қилинг. 
 
11.2-мавзу. Бизнес режанинг таркиби ва уни тузиш тартиби 
 
Асосий саволлар: 
1.Бизнес-режанинг булимлари ва уларнинг таснифи 
2.Бизнес-режа таркибида молия режасининг аҳамияти ва 
вазифалар 
Таянч сўз ва иборалар 
Бизнес-режа, ишлаб чиқариш режаси, маркетинг режаси, молия 
режаси, ташкилий режа.
 
1.Бизнес-режанинг булимлари ва уларнинг таснифи 
 
Бизнес-режанинг тахминий тузилиши хақида шуни айтиш мумкин: бу 
асосан 4 қисмни ўз ичига олади: умумий, ишлаб чиқариш режаси, маркетинг 
режаси, ташкилий режа, молиявий режа.
 
Умумий титул варағи, кириш қисми, тармоқдаги ахвол таҳлили, такдим 
этилаѐтган лойиха моҳияти, хатарлилик баҳоси ва кушимчалар киради. Титул 
варагида фирма номи ва мазмуни, тадбиркорликнинг исми ва уй телефони, 
такдим этилаѐтган лойихани қисқача моҳияти, лойиханинг ялпи қиймати 
кабилар киради. Шу ерда кўзда тутилган сармоя манбалари, яъни акция, заѐм ва 
бошқалар кўрсатилиши мумкин. Албатта хужжатда келтирилган маълумотлар 

---

149 
сир сакланиши кайд қилинади. Бу тадбиркорнинг ғоясини химоя этиш учун 
керакдир. 
Кириш қисми қисқа ва аник бўлиб, у инвесторда кизикиш уйғота 
оладиган даражада булиши керак. Чунки инвестор иш жойи билан танишиб, 
бир фикрга келиши ѐки акс ҳолда бутун бизнес-режани тулигича куриб 
чиқишга мажбур бўлади. Кириш қисмида ташкил этилажак корхона нима билан 
шуғулланиши, канча пул сарф этилиши, маҳсулотга талаб кандай булса 
тадбиркор муваффакият козониши мумкинлиги каби тушунчаларни аник 
тушунарли равишда қисқа килиб ѐзилади. 
Тармоқдаги ахвол таҳлили янги корхона ғояси билан боғлаб химоя 
этилади. Ракобат кўрашидаги янги корхонанинг имкониятлари, унинг 
маҳсулоти такдири шу корхона фаолият кўрсатадиган ишлаб аҳволидан келиб 
чиқиши аник кўрсатилиши керак. Бунда тармоқдаги жорий ахвол, ривожланиш 
мазмуни, ракиблар ва уларнинг янги корхонага муносабати таъсири кабиларга 
эътибор берилади. Шу билан бирга янги корхона маҳсулоти айнан кайси 
истеъмолчиларга каратилганлиги, аник бозор сегменти кўрсатилади. Бу 
тармоқнинг истикболи хукумат ҳисоботи, тармоқлар бирлашмаси ҳисоботига 
асосланган ҳолда кўрсатилиши хам аҳамиятлидир.
Лойиха моҳиятида инвесторнинг корхона кайси йўналишдаги ва 
ҳажмини билиш учун маҳсулот ѐки хизмат турини тўла кўрсатиш, фирманинг 
кандай биноларга жойлашиши, кайси мутахассислар кераклигига оид 
маълумотлар келтирилади.
Хатарлиликни баҳолаш янги корхоналар учун хам зарурий талабдир. 
Маълумки бизнес жуда куп тусикларни, кийинчиликларни енгиб бориши 
даркор. Буларнинг олдини олиш учун стратегияга эга булиш зарурдир.
Бизнес-режанинг мазмунини кўрсатувчи асосий қисмлари молия, 
маркетинг, ишлаб , ташкилий томонлардан иборатдир. Корхона - фирманинг 
фаолияти шу сохалар йиғиндиси фаолиятидан таркиб топади.