Vazifasi Tekshirdi: Ziyayeva D

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti 413-20 guruh talabasi Davronov Diyorbekning O`zbekiston tarixi fanidan bajargan vazifasi

Tekshirdi: Ziyayeva D.

2-mavzuni diqqat bilan o‘qib, asosiy mazmunini tushunib, berilgan jadvalni to‘ldirish. Berilgan savollarni batafsil to'ldirish.

“Ibtidoiy jamoa davri”mavzusidagi jadvalni to‘ldirib bering.

Davrning nomi	Xronologiya	Ho‘jalik faoliyatining turlari	Davrning o‘ziga xosligi
Ilk Paleolit	mil. avv. 1- million yildan to 100- mingyilliklar	ov qilish, terib-termachilab ozuqa topish uchun toshdan, suyakdan, daraxt shoxlaridan turli mehnat qurollari yasash. Toshdan uchi o 'tk ir qirrali, tuxumsimon qurollar, daraxt shoxlaridan tayoq va so'yil kabi qurollar yasaldi. Termachilik, ovchilik.	tabiiy-geografik jihatdan yozi issiq, qishi sovuq, yog‘ingarchilik kam bo'lgan iqlim tartibi qaror topgan davrga to‘g‘ri keladi. Ana shu sharoitga mos ilk odamlar, hayvonot olami va o‘simliklar dunyosi shakllanadi
O’rta Paleolit	Bundan 100-40 ming yillar awal	Yirik hayvonlarga ommaviy ov qilish tufayli katta toʻdalarga uyushgan qadimgi odamlar olov hosil qilishni kashf etganlar, gulxanlar yoqib, sovuqdan va xavf-xatardan saqlanishni, goʻshtni oʻtda pishirib isteʼmol qilishni bilishgan. Yirik hayvon suyaklari, mamont tishlari va kuraklari hamda xodalardan jar, soy va koʻl yoqalarida yarim yertoʻla kulbalar qurib, tomini hayvon terilari bilan yopib, sahniga poʻstaklar toʻshashgan. Suyaklardan teshgich, bigiz, soʻzan va ignalar yasab, terilardan yopinchiqlar tikib kiyishgan. Oʻrta Paleolit davri oxirida esa marhumlarni dafn etish marosimi paydo boʻlgan	ob-havo keskin pasayib, muzliklar davri boshlanadi. Havoning sovushi oqibatida va oʻsimlik dunyosi ham tubdan oʻzgaradi. Issiq iqlimga moslashgan hayvonlarning bir qismi jan. mintaqalarga siljib, qolgani halok boʻladi. Ularning oʻrnini yangi sharoitga koʻnikkan chidamli mamontlar, yungdor karkidonlar, uzun shoxli bizonlar, qoʻtoslar, bugʻular, arharlar va boshqa hayvonlar egallaganlar.
So’nggi Paleolit	Miloddan avvalgi 40 – 12 ming yillar	Xo'jalikda baliq ovi kelib chiqadi. Odamlar yashash uchun kulbalar qurganlar. Urug1 jamoasi (matriarxat) shakllandi, chayla va yerto'lalar qurildi. Arralovchi, shiluvchi, teshuvchi tosh qurollari, igna, nayza uchlari, qarmoq yasaldi. Baliq ovlash ozlashtirildi. Haykaltaroshlik, tasviriy san’at, suyak taqinchoqlar yasash vujudga keldi.	Bu davrda yirik hayvonlarni ov qilish tufayli odam toʻdalarining katta toʻplarga birlashishi; mayda tuda ichida ekzogamiya urfodati muqimlashib, urugʻ jamoasi (matriarxat)ning qaror topishi; uzoq vaqt muttasil pishirilgan goʻshtni isteʼmol qilish va tabiiy tanlov jarayoni tufayli odamning jismoniy qiyofasi ham oʻzgardi. Bu davrda hozirgi zamon qiyofadagi ajdod — neoantrop, yaʼni "yangi odam" shakllandi. Bunday odamning mehnat qurollari va suyak qoldiklari dastlab 1868 yilda Fran-siyaning Kromanon qoyasi yaqinida topilib, oʻrganilgani uchun u tarixda kromanon nomi bilan shuhrat topdi.
Mezolit davri	miloddan vvalgi 12 minginchi yillardan milloddan avvalgi 7ming yillikkacha davom etadi	Mezolit davri odamlari ovchilik, baliqchilik, terimchilik va chorvachilik bilan shugʻullanganlar O'q-yoy (kamon), irg ituvchi nayza qurollari yasaldi. Yakka ovchilik, daydi hayot yuzaga keldi. Mollarni qo'lga o'rgatila boshlandi, boshoqli o'simliklarni o'stirish o'rganildi. Qoyatosh suratlari paydo bold i.	Mezolitda hayvonot dunyosi, landshaftlar muzlik davridan xalos boʻlib hozirgi tabiiy sharoitga moslashgan. Muzlik davriga moslashgan yirik hayvonlar (mamontlar) yoʻq boʻlib, yangilari paydo boʻlgan. Inson hayotida katta oʻzgarishlar sodir etilgan. Mezolitda oʻq-yoyning kashf etilishi bilan yakka oila boʻlib yashash imkoniyati tugʻilgan. Tosh, suyak, yogʻochdan mikrolit qurollar (pichoq, qirgʻich, bolta) kashf qilingan.
Neolit davri	yangi tosh davri bo'lib, unga miloddan avvalgi 6-4- ming yillik kiradi	Neolit davri odamlarning dehqonchilik, chorvachilik va hunarmandchilik orqali iste’mol qilinadigan mahsulotlarni o‘zlari yaratishga asoslangan turmush tarzi ishlab chiqarish xo‘jaligi shakllangan. Tosh bolta, pona, iskana, motiga (ketmon-techa), tosh moslamali suyak o'roq, don yanchgich, sopol idishlar yasaldi. Dehqonchilik, chorvachilik, hunarmandchilik vujudga keldi. Suvda suzish moslamalari yasaldi. Uy-joy qurilishi va o'troqlashuv boshlandi. Ip yigiruvchi urchuq, to'quv dastgohlari vujudga keldi. Jun va o'simlik tolasidan kiyimlar tikildi. Ishlab chiqarish xo‘ja lig i shakllandi.	Neolit davrida odamzodning tur-mush tarzi va iqtisodiy hayotida bir qator yirik tub oʻzgarishlar sodir boʻladi. Ovchilik va terimchilik kabi tabiatga boqim hayotiy mashgʻulotlar negizida ibtidoiy dehqonchilik va xonaki chorvachilik yuzaga kelib, kishilik tarixida ilk bor dastlabki ishlab chiqaruvchi xoʻjaliklarga asos solindi. Neolit odamining xoʻjalik hayotidagi taraqqiyot taqozosi bilan sopoldan idish-tovoklar yasalib ilk kulollik, suyak va xayvon shoxlaridan duk, igna, bigiz va urchuq toshlar hamda oddiigina yogʻoch dastgoxlari yasalib, ip yigirish, baliq ovi toʻrlarini toʻqish va xonaki toʻqimachilik yuzaga keladi.
Eneolit davri