Nazorat savoll ar:
1.
“Ijti moi y boshqar uv” va “ijti moi y menej ment ” t ushunchal ari ni ng farqi ni mada?
2.
“Ijti moi y kengli k”, “ijti moi y jarayonl ar” t ushunchal ari ni izohl ang.
3.
Ijti moi y menej ment bosh masal asi ni ng mohi yati ni mada?
4.
Tadbir korli k madani yati ni ng shakll ani shi to’ grisi dagi fi krl ari ngiz.
5.
“
Tadbir korli k madani yati ri vojl ani shi ga t a’sir et uvchi omill ar ni sanab beri ng.
2- mas g’ ul ot. Ijti moi y me nej me nt ni ng zamo navi y nazari yasi.
Rej a:
5. 2. 1.
Ijti moi y menej ment ning za monavi y nazariyasi.
5. 2. 2.
Ki chi k bi znes va t adbirkorli k – j a mi yati mizdagi ijti moi y va si yosi y
bar qar orli kni ng kaf ol ati va t ayanchi dir.
Tayanch i boral ar:
ijti moi y soha, aholi j on boshi ga t o’ g’ri kel uvchi dar o mad,
oilavi y daromad, iste’ mol savati, bandli k, ekol ogi k hol at, de mografi k hol at, ki chi k
bi znes, tadbir korli k, shaxsi y xavfsi zli k holati.
5. 2. 1.
Ijti moi y me nej me nt ni ng za monavi y nazari yasi.
Me nej ment nazari yasi va a mali yoti da ijtimoi y t ashkil ot, moliyavi y t uzil ma,
fir ma, but un j a mi yatni ng ri vojl ani sh maqsadl ari ni ani ql ash hal qil uvchi yo` nalish
hi sobl anadi.
Ijti moi y soha
- davl at ijti moi y si yosati ni a mal ga oshir uvchi kishili k j a mi yati
hayot faoli yati ni ng sohasi. Bu si yosat ja mi yat hayoti ni ng ha mma t o monl ari
taraqqi yoti ni t a` mi nlovchi moddi y va ma` navi y ne` matl ar ni t aqsi mlash, har bir
i nsonni ng hayot t arzini yaxshilashga yo` naltiril gan. «Ijti moi y» ni ng maz muni - bu
ijti moi y gur uhl ar, i ndi vi dl ar o`rt asi da ul arni ng hol ati, j a mi yatdagi o`r ni va r oli,
hayot tarzi yuzasi dan munosabatl ari dir.
Tsi vilizatsi yal ashgan ri vojl ani shni ng asosi y maqsadi - i qtisodi yot, bozor,
texni k t uzil mal ar, ular ni i sl oh qilish e mas, bal ki o`z f uqar olari dar o madl ari ni
oshirish, ul ar ni ng t urmus h daraj asi ni ko`t arish.
Ijti moi y menej ment ni ng ti zi mi ko` p funkt si yali bo`li b, ijti moi y soha
t uzil masi ga mos kel adi.
36
U quyi dagi omill ar bilan xarakt erl anadi:
1)
aholi j on boshi ga t o`g’ri kel uvchi daromad;
2)
oil avi y dar o mad;
3)
eng ka m hayot daraj asi;
4)
ist e` mol savati;
5)
bandli k;
6)
ta`li m;
7)
me ditsi na xi z mati, ovqatl ani sh sifati;
8)
ekol ogi k hol at (havo, atrof muhit hol ati).
9)
de mografi k hol at (t ug’ilish, o`li m, umr ko`rish).
10)
shaxsi y xavfsi zli k holati;
11)
ji noyat chili k daraj asi;
12)
ijti moi y al oqal ar, ijtimoi y ko mmuni kat si yal ar ahvoli;
13)
ji noyat chili kka qarshi kurash;
14)
hi moyasi z gur uhl ar ni ijti moi y qo`ll ab - quvvatl ash (nafaqaxo`rlar, bol al ar,
nogir onl ar);
15)
onali k va bol ali kni saql ash;
16)
me hnat muhof azasi, ish haqi;
17)
bo` ysi n mas xul q;
18)
jis moni y t ar bi ya va sport ni ng ahvoli;
19)
ma dani y muhit, uni ng moddi y-t exni k bazasi ahvoli;
20)
t ovar va xi z matl ar sohasi.
Ijti moi y sohani ng har bir t uzil mavi y el e menti ti zi m doirasi da qol ganl ari bil an
bog’li k; ijti moi y sohani ng boshqarish or ganl ari tizi mi il miy usullarga t ayani b, o`z
a`zol ari t ur mus h daraj asi ni oshirish ma qsadi da barcha ijtimoi y j arayonl ar ga
ko mpl eks t a`sir qilishni a mal ga oshiradi.
Shunday qili b, ijtimoi y menej ment ni ng maz muni ni qonunl ar t o` pl a mi,
ta moyill ar, f unkt si yal ar, boshqar uv sub`ekti ni ng f aoli yat usull ari, boshqar uv
munosabatl ari ni ng ijti moi y muhit da vuj udga kel uvchi menej erli k j arayonl ari
tashkil et adi. Shuni ng uchun ijti moi y me nej ment ni ng asosi y ma qsadi - za monavi y
ijti moi y j arayonl ar bilan bir gali kda ijti moi y soha va ijti moi y r esursl ar dan sa mar ali
foydal ani shdir.
Ijti moi y menej ment ni ng met odol ogi k asosl ari uni ng mohi yati, maz muni,
qonuni, qonuni yatl ari va t a moyill ari ni ochi b beradi. Ijti moi y menej ment ti zi mi ni
o`r gani sh uni ng t ashkili y shakll ari, f unkt siyal ari va t uzil masi ni ani ql aydi, i qtisodi y,
tashkili y- buyr uqli, ijti moi y- psi xoli gi k mexani z ml ari ni, ul ar ni ng yi g’i ndi si va
ha mkorli gi ni ko`ri b chi qadi. Bunga shuni ngdek, ijti moi y t a`sirni ng sifati va
sa mar adoli gi, menejme nt madani yati, me nej erl ar o`zl ari ning mehnati ni il mi y
tashkil etish nazari yasi, ul ar ni t ayyorl ash ti zi mlari, boshqaruv san`ati haqi dagi
bili mlar ha m kiradi.
37
Do'stlaringiz bilan baham: |