Vasl, imola va taslim hodisalari

Vasl, imola va taslim hodisalari.

Reja

• Vasl hodisasi
• Imola va uning turlari
• Taslim, tag‘yir, sakta

Vasl (yana bir nomi idğom, luğaviy ma’nosi: “qơshish”) – sơz oxiridagi undoshning ơzidan keyingi sơzni boshlovchi unliga qơshilib ketish hodisasi.
Misol:
Xa-zon yaf-ro /ği ng-liğ gul / -zung haj-ri /da sar-ğar-dim,
v - - - / v - - - / v - - - / v - - -
 
Kơ-rub rah-m+ ay/la-ğil, ey lo / la-rux, bu cheh /ra-i zar-dim.
v - - - / v - - - / v - - - / v - - -
(Bobur)

Bayt hazaji musammani solim (mafoiylun mafoiylun mafoiylun mafoiylun) vazniga tushishi uchun alohida olganda ơta chơziq bơğinga teng bơlgan “rahm”(-v) sơzi oxiridagi m undoshi keyingi sơz boshidagi a unlisiga qơshib “may” deb talaffuz qilinadi. Chunki bu ơrinda vazn taqozosiga kơra “kơrub rah-m ay” (v - - v - ) mas, “kơrub rah may” (v - - - )ga teng keluvchi rukn talab tilmoqda. Yana bir bor ta’kidlash joizki, vasl faqat sơz oxiridagi yopiq bơğin (yopiq chơziq hijo yoki ơta chơziq hijo) va undan keyingi sơz boshidagi unli ơrtasida yuz berib, vaslga uchragan ơta chơziq hijo chơziq hijoga, yopiq chơziq hijo sa qisqa hijoga aylanadi.

Ğam bi-la jo /nim-ğa yet-tim, / ğam-gu-so-re /kơr-ma-dim,
- v - - / - v - - / - v - - / - v -
 
Haj-r i-la dil/xas-ta bơl-dim,/ dil-si-to-ne / top-ma-dim
- v - - / - v - - / - v - - / - v -


Man ơl-tur-moq /ti-lab, il-gin / tu-tub tush-dim/ a-yo-qi-ğa,
v - - - / v - - - / v - - - / v - - -
 
Ul is-tiğ-no / qi-lib zo-hir / ma-nga , ơl-tur / may+ ơl-turdi.
v - - - / v - - - / v - - - / v - - -
ma-fo-iy-lun / ma-fo-iy-lun / ma-fo-iy-lun / ma-fo-iy-lun

Ğam bi-la jo /nim-ğa yet-tim, / ğam-gu-so-re /kơr-ma-dim,
- v - - / - v - - / - v - - / - v -