Varieties hand out notes uzb

Amal qilish davri 
Zararkunandalarga keng qamrovli qarshi kurashish dasturi bir necha yillar 
mobaynida doimiy amalga tadbiq qilinishi va uzluksiz rivojlantirilishi lozim. 
Zararkunandalarga keng qamrovli qarshi kurashish sekin boshlanib, turg‘un 
rivojlanadi. Shuning bilan birga, bu dastur tez samara berishini kutmasligingiz 
kerak, qancha tez boshlasangiz, shuncha tez samarasini ko‘rsatadi.
Zararkunandalarga keng qamrovli qarshi kurashish
dasturini fermerlar 
tomonidan qabul qilinishi 
Fermerlarni z ararkunandalarga keng qamrovli qarshi kurashish dasturini 
amalga oshadigan g‘oya siftida qarashga va pestisid qo‘llanilishini sezilarli 
kamaytirish imkoni mavjudligiga ishontirish juda muhimdir. Zararkunandalarga 
keng qamrovli qarshi kurashish dasturini qabul qilishda qishloq xo‘jaligi vazirligini, 
fermerlar uyushmasi va qolaversa anor yetishtiruvchilarning
ham roli katta 
ahamiyatga ega.

---

152 
Zararkunandalarga keng qamrovli qarshi kurashish dasturi tavakkal qilishni 
ham talab qiladi. Zararkurandalarga qarshi kurashishda an’anaviy pestisid usuli, 
asosan, sug‘urta sifatida qo‘llaniladi. Faqat qiyin qarorlar qabul qilish zaruriyati 
bo‘lganda, zararkunandalarga keng qamrovli qarshi kurashish dasturi samarali usuli 
ish beradi. Agar konsultant va bog‘bon tavakkal qilishga hech qachon tayyor 
bo‘lmasa, keyin oson yo‘l (masalan, spreylar) muddatidan oldin tanlaniladi va 
kelgusida hech qanday rivojlanish yuz bermaydi.
Zararkurandalarga qarshi kurashishda qarorlar qabul qilish vositalari 
Zararkurandalarga qarshi kurashishda qarorlar qabul qilish vositalar bular: 
Iqtisodiy zarar ko‘rish darajasi 
(EIL)
tushunchasi va Iqtisodiy omillarga asoslangan 
qarorlar qabul qilish tadbiralar chegarasi
(AT)
Entomologlar zararkurandalarni nazorat qilishdagi amaliyot xarajatlarini 
e’tiborga olgan holda usul tanlashni targ‘ib etgan guruhlardan biri edi. Buna asosiy 
harakat qishloq xo‘jaligida mahsulot yetishtirish va xarajat foyda tahlillariga 
qaratildi. Iqtisodiy zarar ko‘rish darajasi 
(EIL)
(Styern et al., 1959) tushunchasi 
shuni ta’kidlaydi: “Iqtisodiy zarar keltiruvchi zararkurandalar miqdorining eng past 
zichligi yoki zararkurandalar zararining miqdori ular ustidan nazorat qilishdagi 
xarajat larni asoslab beradigan omildir”.
Iqtisodiy zarar ko‘rish darajasi (EIL) tushunchasi zararkunandalarga keng 
qamrovli qarshi kurashish (IPM) tushunchasi bilan birga ishlab chiqilgan va 
quyidagi g‘oyalarni targ‘ib qiladi: pestisidlardan oqilona foydalanish, pestisidga 
chidamlilik ta’sirni rivojlanishiga yo‘l qo‘ymaslik, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarida 
pestisid qoldiqlari bilan bog‘liq muammolarni kamaytirish va pestisidlarning 
maqsadda tutilmagan organizmlarga salbiy ta’sirlarini kamaytirishdir. Garchi 
Iqtisodiy zarar ko‘rish darajasi (EIL) tushunchasi iqtisodiy qarashlar asosiga 
qurilgan bo‘lsada, lekin atrof muhit, ijtimoiy va resurslar bilan bog‘liq muammolarni 
hamda barqarorlikni saqlash kabi g‘amxo‘rliklarni ham qamrab oladi.