Vallarni egilishlarini kamaytirish usullarini ishlab chiqish va ularga ishlov berish texnologiyalarini tadqiq qilish

VALLARNI EGILISHLARINI KAMAYTIRISH USULLARINI ISHLAB CHIQISH VA ULARGA ISHLOV BERISH TEXNOLOGIYALARINI TADQIQ QILISH
t.f.d. dots. Rustamov R.M.
Magistrant S.Malikov
(Namangan Muhandislik-Qurilish Instituti)
Annotatsiya: Vallarni egilishlarini kamaytirish usullarini ishlab chiqish va ularga ishlov berish texnologiyalarini tadqiq qilish usullari keltirilgan.
Kalit so`zlar: Val, kardanli val, texnologiya, shponka, shlitsa, mashina, jin, o`q, kuchlanish, tayanch, sanoat, texnika.
Аннотация: Представлены методы разработки методов уменьшения изгиба валов и исследования технологий их обработки.
Ключевые слова: Вал, карданный вал, техника, дюбель, паз, станок, джин, пуля, натяжение, база, промышленность, машины.
Abstract: Methods for the development of methods for reducing bending of shafts and researching technologies for their processing are presented.
Key words: Shaft, cardan shaft, technique, dowel, groove, machine, gin, bullet, tension, base, industry, machines.
Hozirgi kunda zamonaviy texnika texnologiyalarda va ayniqsa Qishloq ho`jalik mashinalari va ishlab chiqarish sohalarida val va val tipidagi o`qlarning o`rni beqiyosdir. Shu bilan birga vallarga ishlov berish hamda ulardagi egilishlarni kamaytirish hozirgi kunning dolzarb muammolaridan hisoblanadi sababi ulardagi egilish turli muammolarni keltirib chiaradi. Masalan: tayanchlardagi podshipniklarni tez yeyilib ishdan chiqishiga olib keladi, ishlash jarayonida u bilan birga ishlaydigan boshqa extiyot qismlarni ham tez ish qobilyatini yo`qotishiga olib kelishi mumkin. Biz mavzuni yoritishdan avval val o`zi nima degan savolga javob topib olsak. Vallar va o’qlar mashina, mexanizmlarning detallarini tutib turish va xarakatni bir detaldan ikkinchi detalga uzatib beruvchi detaldir [1] Aylanuvchi detallar va ulami ko‘tarib (ushlab) turuvchi vallar, odatda, bir-birlariga tig‘izlik asosida, shponkalar, shlitsalar va boshqa shu kabilar vositasida birikkanliklari tufayli vallar faqat aylanuvchan tavsifga ega bo`ladilar va har doim aylanuvchi momentni uzatadilar, bu holda ularga burovchi kuchlanishlar ta’sir etadi[2] Vazifasiga ko‘ra vallar o‘zak, boshqacha aytganda, mashinalaming asosiy ishchi qismlarini ko‘tarib turuvchi (turbinalaming rotorlari, elektryuritgichlaming rotorlari, ichki yonuv dvigatellari) va uzatuvchi (uzatmalar vallari), ya’ni harakatni uzatish va taqsimlash hamda o‘zida uzatmaning detallarini (tishli g‘ildiraklar, yulduzchalar, shkivlar va boshqalar) ko‘tarish uchun qo‘llanadigan vallarga ajratiladi. Bir qator mashinalarda (qishloq xo‘jalik, yo‘l, ko‘tarish-tashish) aylantiruvchi momentni ijro etuvchi ishchi organlarga uzatish uchun transmissiya vallari ishlatiladi [2]. So`ngi yillarda paxta sanoati korhonalarida yangi yuqori samarali zamonaviy mashina va mehanizmlar bilan boyitilmoqda. Sohaga yangi texnika texnologiyalar kirib kelmoqda. Avtomatik boshqariladigan tehnikalarini qo`llash natijasida qayta ishlash mashinalari samaradorligi ortmoqda Natijada mahsulot tannarxi pasayishi ishlab chiqarish texnik iqtisodiy ko`rsatkichklar va mehnat unumdorligi ortishiga erishilmoqda Paxtani dastlabki ishlash korhonalarida asosiy mashina bu jin mashinasi bo`lib uning vazifasi paxtani tabiiy xususiyatlarini saqlagan holda toladan chigitni ajratishdir Kashf qilingan paytdan hozirgi kunga qadar jin mashinasi bir qancha o`zgarishlarni boshdan kechirdi.