Ва ўрта махсус

Мустақил бажариш учун қўшимча вазифалар





1-топшириқ Исталган бадиий асардан грамматик алоқага киришмайдиган бўлакларни топинг ва изоҳланг.


2-топшириқ Қуйидаги матнга кириш сўзларнинг мосини қўйиб кўчиринг.

Пойтахт
Уни ҳаммамиз яхши кўрамиз.
Унга ҳаммамиз талпинамиз.
Борамиз.
Ўқиймиз.
Ишлаймиз.
Турмуш қурамиз.
Уйли-жойли бўламиз.
Ва... уни якдиллик билан ғийбат қиламиз! (Ў. Ҳошимов)


3-топшириқ. Қуйидаги шеърий парчадан ундовларни топинг ва маъно нозикликларини аниқлаб ёзинг.
Капалакнинг гул эмганин кўрдим,
Эслаб кетдим сени, малагим...
Сен бердингми шунча ширин шеърни ,
Эй барглари кўм-кўк палагим. (Усмон Носир)

Эҳ, умр ярмин ютиб,

Ўтган тунлардами айб?
Энди бу кўркни тутиб,
Кундузга бермасам ҳайф. (Зулфия)

Ҳой, йигитча, имиллама, кармисан баттар,

Чидаб келган бизнинг жонни худо ёқласин.
Минг йилмикан тарозунинг бошида жойим,
Жаннат, дўзах тўлса тўлар, тўлмас бу дўкон. (А.Орипов)

-Пишт-э! –оёғимга суйкалган мушукни бир тепган эдим, “биғ” этиб уч қадамча нарига бориб тушди. Ойим дик этиб ўрнидан турди.

-Вой-вой-вой содда муғамбирэй!-икки қўллаб юзимдан ушлаб кўзларимга тикилди. (Ў. Ҳошимов)
Воҳ!Воҳ! Қўлим куйди, деб қўлини Ёдгорнинг кўкрагидан олди. (С.Айний)


4-топшириқ. А.Ориповнинг “Жаннатга йўл“ драматик достонидан ремаркаларга мисоллар топинг ва дафтарингизга ёзинг.


Назорат саволлари:
1. Гапда грамматик алоқага киришмайдиган бўлакларга нималар киради?
2.Ҳай-ҳай ундови контекстда қандай маъноларни ифодалайди?
3.Ундов сўзлар асосан қайси услубларда қўлланилади?
4.Кейинги йилларда ундалмалар қандай термин билан аталмоқда?
5.Ижобий ва салбий маъно билдирувчи ундалмаларга мисоллар айтинг.
6. Апострофа нима?
7.Киритмалар гапга қандай маъноларни беради?
8.Илмий услубда қандай кириш сўзлардан фойдаланилади?