Ish joyi _______________________________________________________________
«______»_______________________ 2022 yil
Mundarija I.Kirish. ………………………………...…………………….......…….…..…..5
1. Kurs ishini bajarish uchun boshlang‘ich ma’lumotlar va ularni
tahlil qilish………………………………………………………………..........6
1.1 Oʻzgartgichni sovutish shartlari…………………………………….…......10
1.2. Yuklamaning hisoblangan toki………………………………………...…11
1.3 Yuklama zanjirining parametrlari…………………………………….…...11
2. Moslashtiruvchi transformator yoki cheklovchi reaktorni tanlash………….11
2.1 Toʻg‘rilagichning tarmoq bilan bog‘lanish koʻrinishini tanlash..................11
2.2 Moslashtiruvchi transformatorni tanlash va tekshirish……………………13
3. Sozlash tavsifini hisoblash………………………………………………….15
4. Silliqlovchi reaktorni tanlash ………………………………………………16
4.1 Yuklamaning zarur induktivligi…………………………………………...16
4.2 Boshqariluvchi toʻg‘rilagichning tashqi tavsiflarini qurish………………..17
5. Ishchi va avariya rejimlarini hisoblash………………………………….….18
5.1 Oʻzgartgichning ishchi rejimi………………...…………………………...18
5.2 Oʻzgartgichning avariya rejimi……………………………………………20
6. Kuch oʻzgartgich ventillarini tanlash va tekshirish…………………….…...21
6.1 Diod va tiristorlarni avval tanlash va hisoblash…………………………...21
6.2 Faza yarim oʻtkazgichli qurilmalarini tekshirish………………………….23
6.2 O’zgartirgichning tok bo’yicha ruxsaat beriladigan o’ta yuklanishlaarini hisoblash……………………………………………………………………………..25
7. To’g’irlagichning aparatlari va himoya elementini tanlash ……………..27
7.1 Oʻta yuklanish avariya yuklanishlaridan avtomatik oʻchirgichlar bilan himoyalash…………………………………………………………………….27
7.2 Eruvchan saqlagichlar bilan himoya............................................................30
7.3 Ventillarni oʻta kuchlanishlardan himoyalash………………………….….31
7.4 Ventillarni toʻg‘ri tokning katta tezlikda oʻsishidan himoyalash……….…32
8. Oʻzgartgichning energetik tavsiflari...………………………………….…..32
8.1 Foydali ish koeffitsienti................................................................................32
8.2 Quvvat koeffitsienti…………...…………………………………………..34
9. Oʻzgartgichni boshqarish tizimini ishlab chiqish……………………….….36
9.1 Boshqaruvchi impulslar parametrlari va oʻrinbosar sxemani aniqlash.......36
9.2 SIFU elektr sxemasini ishlab chiqish……………………………………...40
II.Xulosa……………………………………………………………………....45
III.Ilova…………………………………………………………………….….46
IV.Adabiyotlar…………………………………………………………….…..49
Kirish Oʻzgaruvchan tokni oʻzgarmas tokka oʻzgartirish bugungi kunda elektr energiyasini oʻzgartirishning eng koʻp tarqalgan koʻrinishi hisoblanadi. Yarim oʻtkazgichli boshqariluvchi toʻg‘rilagichlar sanoatning turli sohalarida keng qoʻllanilmoqda:
─ temir yoʻl transportida,
─ rangli metallurgiya va kimyo sanoatida elektroliz qurilmalarida,
─ yirik elektr generatorlarining uyg‘otish tizimlarida,
─ turli katta quvvatli oʻzgarmas tok elektr yuritmalarini ishga tushirishda,
─ tortish podstantsiyalari va magistralь elektrovozlar va boshqalarda ishlatiladi.
Sxemalar va yuklamalar turlicha boʻlgani bilan ushbu oʻzgartgichlar sinfida hisoblash metodikasi bir xil va boshqariluvchi toʻg‘rilagich bitta komplekti elementlarini tanlash va hisoblash bilan yakunlanadi.
«Avtomatlashtirilgan elektrmexanik tizimlar» fanini oʻrganish jarayonida quyidagi masalalar hal qilib boriladi:
─ sxemalarining xususiyatlarini oʻrganish, elektr ta’minoti sistemasida ishlovchi qurilmadarning umumiy xarakteristikasini oʻrganish, elementlarning asosiy parametrlarini va ish rejimini hisoblash;
─ apparatlarni texnik ekspluatatsiya qilish saboqlarini olish va avtomatik boshqaruv sistemalarning ishlab chiqaruvchanligini orttiruvchi AEA xizmat muddatini oshirish tadbirlarini oʻrganish va bu masalalarni hal qilishda kontaktsiz va yarim oʻtkazgichli apparatlardan foydalanish;
─ turli AEA bilan ta’minlangan elektr ta’minoti sistemasini oʻrganish.
Ishlab chiqarishdagi mashina va mexanizmlarning mehnat unumdorligini oshirish va sifatli mahsulot ishlab chiqarish ushbu sanoat qurilmalarining avtomatlashganlik darajasiga bevosita bog‘liqdir. Sanoat qurilmalarining avtomatlashganlik darajasi bu qurilmalarning zamonaviy va energetik koʻrsatkichlari yuqori boʻlgan texnika vositalari bilan jixozlanishi bilan belgilanadi. Sanoat qurilmalari ishchi organlarini harakatlantiruvchi va ularni boshqaruvchi avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarining asosini elektromexanik tizimlar (AEMT) tashkil etadi va uning asosini boshqariluvchi oʻzgartkichlar, ya’ni ta’minot manbalari tashkil etadi.
I.Turli quvvatdagi istemolchilar uchun uch fazali ko’prik sxemali to’g‘rilash sxemasini xisoblash, kuch elementlarini tanlash,to’g‘rilagichning boshqaruv, tashqi tavsivlarini qurish va modellashtirish diagrammalari.
