Va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnoloogiyalari universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOOGIYALARI

VA KOMMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOOGIYALARI UNIVERSITETI

Elektronika va radiotexnika kafedrasi

Raqamli qurilmalarni loyihalashga kirish fani bo’yicha

MUSTAQIL ISH

Mavzu :TTM, SHTTM, n-MDYA, p-MDYA va KMDYA mantiq elementlarini xususiyatlari

Bajardi:Baxtiyorov Elyor

Tekshirdi : Aripov Xayrullo

TOSHKENT-2019

“RAQAMLI QURILMALARNI LOYIXALASHGA KIRISH” fanidan

2-MUSTAQIL ISH

2. TTM, SHTTM, n-MDYA, p-MDYA va KMDYA mantiq elementlarini xususiyatlari.

2.1. 2HAM-EMAS funktsiyasini bajaruvchi TTM sxemasi.

2.2. 2HAM-EMAS funktsiyasini bajaruvchi SHTTM sxemasi.

2.3. YOKI funktsiyasini bajaruvchi n-MDYA sxemasi.

2.4. 4HAM funktsiyasini bajaruvchi p-MDYA sxemasi.

2.5. 5YOKI funktsiyasini bajaruvchi KMDYA sxemasi.

Eslatma: 2-Mustaqil ishning barcha bandlarini bayon etishda quyidagilarni amalga oshiring: haqiyilik jadvali, funktsiyani matematik ifodalari, blok sxemalari hamda vaqt diagrammalarini keltiring

1. 
   Mantiqiy integral sxema yoki mantiqiy element (ME) deb ikkilik sanoq tizimida berilgan axborotlarni mantiqiy o’zgartirishga mo’ljallangan elektron sxemalarga aytiladi. MElar sanoatda murakkablik darajasiga ko’ra turli seriyalar ko’rinishida ishlab chiqariladi. Seriya deganda, turli funksiyalar bajara oladigan, yagona konstruktiv – texnologik usulda bajarilgan va birgalikda ishlashga mo„ljallangan IMS majmuiga aytiladi. Shundayligiga qaramasdan, har bir seriyada ushbu seriyadagi boshqa sxemalarga asos hisoblanadigan negiz MElar (invertorlar, HAM-EMAS ME, YOKIEMAS ME, triggerlar, schetchiklar, registrlar va h.k.) mavjud. Hozirgi vaqtda RISlarni loyihalashda quyidagi negiz MElar keng Qo’llaniladi: tranzistor – tranzistorli mantiq; emitterlari bog’langan mantiq; integral–injeksion mantiq; bir turdagi MDYA – tranzistorli mantiq; komplementar MDYA–tranzistorli mantiq. Negiz MElarning sxema variantlarini tranzistorli mantiqlar deb atash qabul qilingan. Mantiq turi qo’llanilgan elektron kalit va elementlar orasida o’rnatilgan bo’liqlik bilan aniqlanadi. Sanab o’tilgan MElarning hech biri tezkorlik, iste’mol quvvati, joylanish zichligi va texnologikligi bilan sxemotexnikaning barcha talabalariga to’liq javob bera olmaydi. Shuning uchun IS ishlab chiqarishda u yoki bu negiz sxemani tanlash buyurtmachining texnik talabalari va ishlatish sharoitlariga bog’liq.
   

Tranzistor – tranzistorli mantiq (TTM) elementlar keng tarqalgan va ko’p ishlab chiqariladigan RIS hisoblanadi..Element ikkita mantiqiy kirishga ega bo’lib, u ko’p emitterli tranzistor (KET) asosida hosil qilingan tok qayta ulagichi va VT1 tranzistorli elektron kalit (invertor)dan tuzilgan. KET TTM turdagi MElarning o’ziga xos komponentasi hisoblanadi. U umumiy baza va umumiy kollektorga ega bo„lgan tranzistorli tuzilmadir. Standart sxemalarda kirishlar (emitterlar) soni KBIRL ≤ 8. TTM elementlar tarkibidagi KET invers rejimda yoki to’yinish rejimda ishlashi mumkin. KET tuzilmasi va yasalish texnologiyasi shundayki, tok bo’yicha kuchaytirishning invers koeffitsiyenti _I juda kichik bo’lib, 0,01-0,05 oralig’ida yotadi.