|
Saqlash
Tushunuvchanlik
Mobillik
Xavfsizlik
Tekshiruvchanlik
Ishlatishga qulayligi
Mustaxkamlik
Mosalshuvchanlik
Ko‘p marotaba ishlatish
mumkinligi
Moslashuvchanlik
Modullik
Samaralilik
Chidamlilik
Murakkablik
O‘rganuvchanlik
3.2- rasm. Dasturiy ta‘minot sifatini atrebutlari
Dasturiy ta‘minot sifatini boshqaruvi tizim uning talablari bo‘yicha
tekshirishni o‘z zimmasiga oladi. Bu sinovlar natijasiga ko‘ra talab etilgan
fuksionallik bajarilishi haqida xulosa chiqariladi. Shuning uchun sifat kafolatlovchi
jamoa ishlab chiqilgan testlarni ko‘rib chiqishi va testlar kerakli tarzda
bajarilganligini tekshirish uchun test xisobotlarini o‘rganib chiqadi. bazi
tashkilotlarda tizimni testdan o‘tkazishga sifat boshqaruvi javobgar lekin bazida bu
ishni alohida tizimni testlash guruhi bajaradi.
Dasturiy ta‘minot tizimining subyektiv sifati ko‘p miqdorda uning
funksional bo‘lmagan xususiyatlariga asoslanadi. Bu foydalanuvchi amaliy
tajribasida aks ettiriladi – dastruriy ta‘minotning funksionalligi kutilgan darajada
bo‘lmasa faydalanuvchilar o‘z ishlarini bajarish uchun boshqa yo‘llarni topadilar.
85
Lekin agar dasturiy ta‘minot ishonchsiz bo‘lsa yoki juda sekin ishlasa, ular o‘z
maqsadlariga umuman yetisha olamaydi.
Shuning uchun dasturiy ta‘minot sifati faqat uning funksionallagi to‘g‘ri
amalga oshirilganligi emas balki tizimning funksional bo‘lmagan xususiyatlariga
ham bog‘liq. Boehm va boshqalar (1978) dasturiy ta‘minot sifatining 15 ta muhim
belgisini taklif etti, ular 3.2- rasmda ko‘rsatib o‘tilgan. Bu belgilar dasturiy
ta‘minotning ishonchliligi, qulayligi va ishlatish osonligi, samarasi va tuzatish
mumkinligiga oiddir. Yuqorida aytganidek ishonchlilik belgilari odatda tizim
sifatining eng muhum ko‘rsatkichlaridir. Lekin dasturiy ta‘minotning ishlashi ham
juda muhim. Foydalanuvchilar juda sekin ishlaydigan dasturiy ta‘minotni rad
etadilar.
Har qanday tizim uchun bu hamma belgilarini aptimallashtirishning ilojisi
yo‘q-masalan ishonchlilikni oshirish natijasida ishchanlikni pasaytirish mumkin.
Shuning uchun sifatni rejalashtirishda yaratilayotgan dasturiy ta‘minot uchun eng
muhim sufat xususiyatlarini belgilash kerak. Samaradorlik muhim bo‘lganda
bunga erishish uchun bishqa omillardan vos kechish kerak bo‘ladi. Siz bu haqda
sifat rejasida aytib o‘tsangiz muhandislar bunga erishish uchun hamkorli qilishlari
kerak. Reajada shuningdek sifatni baxolash jarayoni belgilanishi kerak.
Maxsulotda tuzatish mumkinligi yiko ishonchlilik kabi sifat borligini tekshirish
bo‘yicha usul kelishuv asosida ishlab chiqilgan bo‘lishi kerak.
Dasturit ta‘minot sifatini boshqarish asosida dasturiy ta‘minot sifati bevosita
dasturiy ta‘minotni ishlab chiqarish jarayonining sifati bilan bog‘liq ekanligi
haqidagi g‘oya yotadi. Bu yana sanoat tizimlarida kelib chiqadi, ularda maxsulot
sifati ishlab chiqarish jarayoni bilan chambar-chas bog‘liq.
Ishlab chiqarish jarayoni ichiga jarayonda qatnashadigan mashinalarni
shakillantirish, o‘rnatish va ishga tushirish kiradi. Mashinalar to‘g‘ri ishlasa
maxsulot sifati ham yaxshi bo‘ladi. Siz maxsulot sifatini tekshirasiz va sizga kerak
bo‘lgan sifat darajasiga yetmaguncha jarayonga o‘zgartirish kiritaverasiz. 24.3-
rasmda maxsulot sifatiga yetishishda jarayonga asoslangan yondashuv
ko‘rsatilgan.
86
3.3- rasm. Jarayon bajarilishiga bog‘liq bo‘lgan sifat
Ishlab chiqarishda jarayon va maxsulot sifati o‘rtasida aniq bog‘liqlik bor
chunki jarayonni standartlashtirish va nazorat qilish nisbatan oson bo‘ladi. Ishlab
chiqarish tizimlari kalibrovka qilingandan keyin yuqori sifatli maxsulotni chiqarish
uchun ularni boshqarish mumkin. Lekin dasturiy ta‘minot ishlab chiqilmaydi u
yaratiladi. Shuning uchun dasturiy ta‘minot yaratishda jarayon sifati va maxsulot
sifati o‘rtasidagi munosabatlar murakkobroqdur. Dasturiy ta‘minotni yaratis-
mexanik emas balki ijodiy jarayondir va unda alohida ko‘nikma va tajtibaning
ta‘siri muhimdir. Ilovaning yangiligi yoki maxsulotni ertaroq chiqarish niyatida
tijorat bosimi kabi tashqi omillar ham ishlatilayotgan jarayonga bog‘liq bo‘lmagan
holda maxsulot sifatiga ta‘sir etadi.
Shubxasiz yaratishda foyadalanilgan jarayonlar dastiruy ta‘minot sifatiga
katta ta‘sir o‘tkazadi va yaxshi jarayonlar gumonsiz dasturiy ta‘minotning yaxshi
sifatini ta‘minlaydi. Jarayonni sifatini boshqarish va mukammallashtirish natijasida
yaratulayotgan dasturiy ta‘minotning defektlarini kamaytirishi mumkin. Lekin
dasturiy ta‘minotning uzoq vaqt mobaynida foydalanmasdan turib uning tuzatish
mumkinligi kabi sifat ko‘rsatkichlarini baxolash qiyin. Bundan kelib chiqadiki
jarayon xususiyatlari sifat belgilariga qanday ta‘sir etishini aytish qiyin. Undan
tashqari jarayonni standartlashtirish ijodiy patensialga to‘sqinlik qilishi mumkin va
natijada dasturiy ta‘minot sifatiga zarar yetishi mumkin.
87
Do'stlaringiz bilan baham: |
