O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL – XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
AMALIY ISHI
Mavzu: Sanoq tizimlari. Pozitsion sanoq tizimlari
Bajardi: CAO 001-1 guruh talabasi
Najmiddinov Shokirjon
Tekshirdi: Ochilov Mannon
Toshkent-2020
ТОПШИРИҚЛАР
873,9X(10)→(2)
11011011X(2) →(10)
0,101100X(2) →(10) ва (16)
110111,01X(2) →(10) ва (16)
Қуйидаги иккилик сонларни 10-лик кодига айлантиринг: а) 10000000X; б) 00010000X; в) 00110011X; г) 01100100X; д)00011111X; е)11111111X.
Қуйидаги ўнлик сонларни 2-лик кодига айлантиринг:
а) 23X; б)39X; в) 55X; г)48X; д)0,7X; е)0,9X; ж)79,2X.
XF(16) →(2); CXE(16) →(2); 6DX(16)→(2).
Қуйидаги иккилик сонларни қўшинг:
а)010110Х
0000Х11
|
б)001111Х
000Х111
|
Қуйидаги иккилик сонларни айиринг:
а)011001Х
0001Х10
|
б)011110Х
001Х111
|
Қуйидаги иккилик сонларни кўпайтиринг:
а)11Х
1Х1
|
б)11Х
1Х1
|
в)11Х
111
|
2-жадвалдан фойдаланган ҳолда қуйидаги ўнлик сонларни қўшимча кодларини келтиринг.
а) +Х; б) -Х; в) +12; г) -1; д) -12; е) -126.
Қуйидаги қўшимча кодда ёзилган сонларни 10-лик эквивалентларини келтиринг.
а) 11111011; б)00001111; в) 10001111; г)01110111.
Қуйидаги ўнлик сонларни қўшимча кодлар усулидан фойдаланиб қўшинг:
а) (+7)
(+Х)
|
б) (+Х)
(+26)
|
в) (+Х)
(-5)
|
г) (+89)
(-Х)
|
Қўшимча кодлар усулидан фойдаланиб айириш амалини бажаринг.
а) (+Х)
(+2)
|
б) (+1Х)
( + 50)
|
N=101Х, N=-111Х – сонларни тескари нормаллаштирилган кодини келтиринг.
Юқорида келтирилган сонларни қўшимча кодларини келтиринг ва сузувчи нуқтали шаклда 16-разрядли компьютерни хотирасида сақлаш форматини келтиринг (Бунда, мантиссага-8 разряд, тартибига-8 разряд ажратилган бўлса).
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Разрядлар
|
|
15
|
14
|
13
|
12
|
11
|
10
|
9
|
8
|
7
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(-)
|
|
|
|
|
|
|
|
Ишора Тартиб
разряди разряди
тартиб мантисса
Изоҳ: Х ҳарфнинг ўрнига гуруҳингиздаги тартиб рақамингизни қўйиб мисолларни ечинг. Керакли жойда уни бошқа саноқ тизимига ўзгартириб, мисолни ечинг.
Ўнликлар
|
Ишорали сонлар
|
Илова
|
+127
|
0111 1111
|
Мусбат сонлар тўғри иккилик сонларни шакли кўринишида тақдим қилинганлар.
|
...
|
...
|
+8
|
0000 1000
|
+7
|
00000111
|
+6
|
00000110
|
+5
|
00000101
|
+4
|
00000100
|
|
+3
|
00000011
|
|
+2
|
00000010
|
|
+1
|
00000001
|
|
0
|
00000000
|
|
-1
|
11111111
|
|
-2
|
11111110
|
Манфий сонлар эса қўшимча кодда [яъни, разрядларни жами тескари кодга айлантирилади ва охирги(кичик) разрядга 1 қўшилади] тасвирланган.
|
-3
|
11111101
|
-4
|
11111100
|
-5
|
11111011
|
-6
|
11111010
|
-7
|
11111001
|
-8
|
11111000
|
...
|
...
|
|
-128
|
10000000
|
|
14 – Variant yani x=14 deb olamiz
1. 873,914(10)→(2
87310 = 11011010012 0.91410 ≈ 0.111010011112
873.91410 = 1101101001.111010011112
2. 110110111110(2)→(10)
1101101111102 =1∙211+1∙210+0∙29+1∙28+1∙27+0∙26+1∙25+1∙24+1∙23+1∙22+1∙21+0∙20 = 2048+1024+0+256+128+0+32+16+8+4+2+0 = 351810
1101101111102 = 351810
3. 0,1011001110(2)→(10) ва (16)
0.10110011102 = 0∙20+1∙2-1+0∙2-2+1∙2-3+1∙2-4+0∙2-5+0∙2-6+1∙2-7+1∙2-8+1∙2-9+0∙2-10 = 0+0.5+0+0.125+0.0625+0+0+0.0078125+0.00390625+0.001953125+0 = 0.70117187510
0.10110011102 = 0.70117187510
0.70117187510 = 0.B3816
0.10110011102 = 0.B3816
4. 110111,011110(2)→(10) ва (16)
110111.0111102 =1∙25+1∙24+0∙23+1∙22+1∙21+1∙20+0∙2-1+1∙2-2+1∙2-3+1∙2-4+1∙2-5+0∙2-6 = 32+16+0+4+2+1+0+0.25+0.125+0.0625+0.03125+0 = 55.4687510
110111.0111102 = 55.4687510
5510 = 3716 0.4687510 = 0.7816
3716 + 0.7816 = 37.7816 110111.0111102 = 37.7816
5. Қуйидаги иккилик сонларни 10-лик кодига айлантиринг: а) 100000001110; б) 000100001110; в) 001100111110; г) 011001001110; д) 000111111110; е)111111111110.
а) 1000000011102→(10)
1000000011102 =1∙211+0∙210+0∙29+0∙28+0∙27+0∙26+0∙25+0∙24+1∙23+1∙22+1∙21+0∙20 = 2048+0+0+0+0+0+0+0+8+4+2+0 = 206210
1000000011102 = 206210
б) 0001000011102→(10)
0001000011102 = 0∙211+0∙210+0∙29+1∙28+0∙27+0∙26+0∙25+0∙24+1∙23+1∙22+1∙21+0∙20 = 0+0+0+256+0+0+0+0+8+4+2+0 = 27010
0001000011102 = 27010
в) 0011001111102→(10)
0011001111102 = 0∙211+0∙210+1∙29+1∙28+0∙27+0∙26+1∙25+1∙24+1∙23+1∙22+1∙21+0∙20 = 0+0+512+256+0+0+32+16+8+4+2+0 = 83010
0011001111102 = 83010
г) 0110010011102→(10)
0110010011102 = 0∙211+1∙210+1∙29+0∙28+0∙27+1∙26+0∙25+0∙24+1∙23+1∙22+1∙21+0∙20 = 0+1024+512+0+0+64+0+0+8+4+2+0 = 161410
0110010011102 = 161410
д) 0001111111102→(10)
0001111111102 = 0∙211+0∙210+0∙29+1∙28+1∙27+1∙26+1∙25+1∙24+1∙23+1∙22+1∙21+0∙20 = 0+0+0+256+128+64+32+16+8+4+2+0 = 51010
0001111111102 = 51010
е) 1111111111102→(10)
1111111111102 = 1∙211+1∙210+1∙29+1∙28+1∙27+1∙26+1∙25+1∙24+1∙23+1∙22+1∙21+0∙20 = 2048+1024+512+256+128+64+32+16+8+4+2+0 = 409410
1111111111102 = 409410
6. Қуйидаги ўнлик сонларни 2-лик кодига айлантиринг:
а) 2314; б) 3914; в) 5514; г) 4814; д) 0,714; е) 0,914; ж) 79,214.
а) 231410→(2)
231410 = 1001000010102
б) 391410→(2)
391410 = 1111010010102
в) 551410→(2)
551410 = 10101100010102
г) 481410→(2)
481410 = 10010110011102
д) 0,71410→(2) е) 0,91410→(2)
0.71410 = 0.101101101102 0.91410 = 0.111010011112
ж) 79,21410→(2)
10011112 + 0.001101101102 = 1001111.001101101102
79.21410 = 1001111.001101101102
EF(16) →(2); CEE(16) →(2); 6DE(16)→(2).
EF(16) →(2)
EF16 = 14∙161+15∙160 = 224+15 = 23910
23910
23910 = 111011112
EF16 = 111011112
CEE(16) →(2)
CEE16 = 12∙162+14∙161+14∙160 = 3072+224+14 = 331010
331010 = 1100111011102
CEE16 = 1100111011102
6DE(16)→(2)
6DE16 = 6∙162+13∙161+14∙160 = 1536+208+14 = 175810
175810 = 110110111102
6DE16 = 110110111102
Қуйидаги иккилик сонларни қўшинг:
а)0101101110
0000111011
|
б)0011111110
0001110111
|
110101001
|
101110101
|
01011011102 = 36610 00111111102 = 25410
00001110112 = 5910 00011101112 = 11910
366 + 59 = 425 254 + 119 = 373
42510 = 1101010012 37310 = 1011101012
Қуйидаги иккилик сонларни айиринг:
а)0110011110
0001111010
|
б)0111101110
0011110111
|
100100100
|
11110111
|
01100111102 = 41410 01111011102 = 49410
00011110102 = 12210 00111101112 = 24710
414 - 122 = 292 494 - 247 = 247
29210 = 1001001002 24710 = 111101112
Қуйидаги иккилик сонларни кўпайтиринг:
а)111110
111101
|
b)111110
111
|
111011000110
|
110110010
|
1111102 = 6210 1111012 = 6110 62 * 61 = 3782 378210 = 1110110001102
1111102 = 6210 1112 = 710 62 * 7 = 434 43410 = 1101100102
2-жадвалдан фойдаланган ҳолда қуйидаги ўнлик сонларни қўшимча кодларини келтиринг.
а) +14 0 0001110
б) -14 1 1110010
в) +12 0 0001100
г) -1 1 1111111
д) -12 1 1110100
е) -126 1 0000010
Қуйидаги қўшимча кодда ёзилган сонларни 10-лик эквивалентларини келтиринг.
а) 1 1111011 -5
б) 0 0001111 +15
в) 1 0001111 -113
г) 0 1110111 +119
Қуйидаги ўнлик сонларни қўшимча кодлар усулидан фойдаланиб қўшинг:
а) (+7) 0 0000111
+ (+14) 0 0001110
= (+21) 0 0010101
|
б) (+14) 0 0001110
+ (+26) 0 0011010
= (+40) 0 0101000
|
в) (+14) 0 0001110
+ (-5) 1 1111011
= (+9) 0 0001001
|
г) (+89) 0 1011001
+ (-14) 1 1110010
= (+75) 0 1001011
|
Қўшимча кодлар усулидан фойдаланиб айириш амалини бажаринг.
а) (+14) 0 0001110
- (+2) 0 0000010
= (+12) 0 0001100
|
б) (+114) 0 1110010
- (+ 50) 0 0110010
= (+64) 0 1000000
|
N= 1011110, N= -1111110 – сонларни тескари нормаллаштирилган кодини келтиринг.
N= 1011110
Тескари нормаллаштирилган коди:
N= 1011110= 0.1011110 * 27 yoki N= 1011110= 0.1011110 * 10111
210→102 710→1112
N= -1111110
Тескари нормаллаштирилган коди:
N= -0000001= -0.0000001 * 27 yoki N= -0000001= -0.0000001 * 10111
Юқорида келтирилган сонларни қўшимча кодларини келтиринг ва сузувчи нуқтали шаклда 16-разрядли компьютерни хотирасида сақлаш форматини келтиринг (Бунда, мантиссага-8 разряд, тартибига-8 разряд ажратилган бўлса).
N= 1011110. Қўшимча код N=01011110= 0.1011110 * 10111
Разрядлар
|
15
|
14
|
13
|
12
|
11
|
10
|
9
|
8
|
7
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
Ишора Тартиб
разряди разряди
тартиб мантисса
N= -1111110. Қўшимча код N=1 0000010= -0000010= -0.0000010 * 10111
Разрядлар
|
15
|
14
|
13
|
12
|
11
|
10
|
9
|
8
|
7
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
Ишора Тартиб
разряди разряди
тартиб мантисса
Do'stlaringiz bilan baham: |