Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xozazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti mustaqil ish

Relyatsion yondashuv asosiy tushunchalari:
Ma’lumotlar toifasi – relyasion MB saqlanadigan ma’lumot qiymatlari;
Domen – domenlar ma’lumotlarni ayrim asosiy turlarini aniqlash orqali o‘rnatiladi;
Atributlar – jadval ustunlar nomlari;
Bog‘lanish – relyation so‘zidan olinib munosabatni bildiradi;
Birlamchi kalit – bu kalit tashqi MB bilan bog‘lanishni o‘rnatish uchun xizmat qiladi.
Relyatsion MB munosabatlarni o‘zaro bog‘langan to‘plamidir. Har bir munosabat kompyuterda fayl ko‘rinishida tasvirlanadi.

Futbol klubining relyatsion modeli jadvallarini tuzib chiqamiz.

Futbol klublari ma’lumotlar bazasi

ID	Futbol klub nomlari
1	Paxtakor
2	Bunyodkor
3	Nasaf
4	Metallurg
5	Qo’qon-1917
6	Navbaxor

Paxtakor klub boshqaruvi ma’lumotlar bazasi

ID	Klub boshqaruvi	I.F.O
1	Klub Perizedinti	Jahongir Ortiqxo’jaye
2	Klub Vitse Prezidenti	Dilshod Karimov
3	Klub Direktori	Dmitry Adisman
4	Klub Umumiy ishlar Direktori	Nikolay Minchiv

Klubning Texnik xodimlar ma’lumotlar bazasi

ID	Klub texnik xodimlari	I.F.O
1	Bosh murabbiy	Maksim Shatskix
2	Yordamchi murabbiy	Kamoliddin Tojieyev
3	Darvozabon murabbiyi	Denis Ivankov

Paxtakor jamoasi tarkibi ma’lumotlar bazasi

ID	Jamoa tarkibi	Vazifasi
1	Hojiakbar Alijonov	Hujumchi
2	Oleksiy Larin	Hujumchi
3	Ikrom Aliboyev	Yarim himoyachi
4	Ruslan Ro’ziyev	Yarim himoyachi
5	Humoyunmirzo Iminov	Yarin himoyachi
6	Shahzod Azmiddinov	Himoyachi
7	Alisher Salimov	Himoyachi
8	Jasur Yoqubov	Himoyachi
9	Farrux Fayziyev	Himoyachi
10	Eldor Suyunov	Daravozabon

Paxtakor jamoasining xalqaro yutuqlari ma’lumotlar bazasi

ID	Xalqaro yutuqlari
1	MDH kubogi	2007
2	IFA qalqoni	1993
3	Osiyo chempionlar legasi	2002-2003 -2004

SQL tili quyidagi tarkibiy qismlardan iborat:

DDL ( Mа’lumоtlаrni Tа’riflаsh Tili ) - ANSI dа ma’lumotlar sxemаsini tа’riflаsh tili, оb’ektlаrni (jаdvаllаr, indekslаr, tаsvirlаr vа hоkаzо) yarаtuvchi buyruqlar to‘plamidan ibоrаt.
DML (Mа’lumоtlаrni O‘zgаrtirish Tili) - bu iхtiyoriy dаqiqаdа jаdvаllаrdа qаndаy qiymаtlаr sаqlаnishini аniqlоvchi buyruqlar mаjmuаsidir.
DCL (Mа’lumоtlаrni Bоshqаrish Tili) fоydаlаnuvchigа aniq оb’ektlаrga tа’sir o‘tkаzishgа ruхsаt berish yoki bermаslikni аniqlоvchi buyruqlardаn ibоrаt.
DDL tilining asosiy komandalari:
CREATE – yangi jadval hosil qilish uchun ishlatiladi. Quyidagi ko‘rinishda yoziladi:
CREATE TABLE ( ustun_nomi va toifasi, … );
Ishni bajarish tartibi
Avvalo 1 va 2 -laboratoriya ishida tuzgan jadvallarimizni esga olamiz. Bizda  
5 ta jadval mavjud edi. Endi o‘sha jadvallarni MYSQL da yuqorida sintaksisini keltirib o‘tganimizday komandalardan foydalanib yaratamiz:

1. Yangi Futbol_klub nomli baza yaratamiz;

So‘rov: create database Futbol_klub;
Natija:


2. Paxtakor nomli jadval yaratamiz:
So‘rov: create table paxtakor (id int, konsentratsiyasi double, joylashgan_hududi varchar(20));
Natija:


3. Jadvalni ko‘ramiz:
So‘rov: desc paxtakor;
Natija:


4. Jadvalga yangi “maydonii” nomli satr qo‘shamiz:
So‘rov: Alter table paxtakor add maydoni varchar(10);
Natija:


5. “maydoni” nomli satrning o‘lchamini o‘zgartiramiz:
So‘rov: Alter table paxtakor modify maydoni varchar(30);
Natija:


6. “Konsentratsiyasi” atributini “laqabi” nomi bilan o‘zgartiramiz:
So‘rov: Alter table paxtakor change konsentratsiyasi laqabi double;
Natija: