V. V. Petrov aniqlagan. Ishlab chiqarishdagi elektr jarohatlarini ancha keyin: 1863 yilda o’zgarmas va 1883 yilda o’zgaruvchan tokni ta’siri yozilgan

1.
 
Yuqori havf daraja sharoitlari:
 
a)
namligini mavjudligi (bug’lar yoki suv tomchilari mavjudligi va nisbiy 
namlig 75 % dan oshiq); 
b)
tok o’tkazuvchan changlarni mavjudligi (texnologik yoki boshqa 
changlar elektr simlarni qoplab mashinalar va uskunalarni ichkari qismlarga kirib 
izolyatsiyalarni sovutish sharoitlarini buzadi, lekin yong’in yoki portlash havfi 
bo’lmaydi); 
v) tok o’tkazuvchan asoslar mavjudligi (yer, g’isht, metall yoki temirbeton); 
g) yuqori haroratni mavjudligi (yil fasliga va turli issiqlik nurlanishlarga 
qaramasdan uzoq vaqt davomida harorat 35
0
C dan va qisqa vaqt davomida 40
0
oshadi). 
d)
bir vaqt o’zida inson tanasini bir tomondan elektr uskunalarini 
qobiqlariga 
ikkinchi 
tomondan, 
binolarni 
yerga 
ulangan 
metallokonstruktsiyalariga, texnologik apparatlarga, mexanizmlar va boshqalar 
(ulanib qolish) sharoitlarini mavjudligi. 
2.
 
Xavfli darajadagi sharoitlar:
 
a)
namlikni mvjudligi (yomgir, kor, tez-tez suvni purkab turilishi, namlik 
bilan qoplangan pol, patolok, devor va xonada joylashgan boshqa predmetlar); 
b)
kimyoviy faol muhitni mavjudligi (uzoq vaqt davomida izolyatsiya va 
uskunani tok o’tkazuvchi qismlarga ta’sir etuvchi yoki, doimo bo’lgan agressiv 
bug’lari, gaz va suyuqliklar); 
v) yuqori xavfli ikki va undan ko’p bo’lgan yuqori xavfli sharoitlariga xos 
hususiyatlar; 
3.
 
Havfsiz darajalari
 

---

16
Insonlarni elektr tok jarohatlanishi sharoitlarni yo’qligi yuqori xavfli, yoki 
ayniqsa xavfli sharoitlari yo’qligi. 
15.5 Elektr qurilmalarini himoya vositalari 
Elektr qurilmalarida qo’llanib kelayotgan himoya choralari shartli ravishda ikki 
guruhga bo’linishi mumkin: elektr qurilmalarni meyori ish sharoitlariga 
havfsizligini ta’minlash va avariya holatidagi sharoitlarini havfsizligini taminlash.