V. V. Mayskiy

11. ANALEPTIKLAR. 
Analeptiklar
(
analeptica - jonlantiruvchi vositalar
) uzunchoq miyaning hayotiy muhim 
markazlarini - nafas olish va vazomotor markazlarini stimullaydigan dorivor moddalar deb 
ataladi. Katta dozalarda analeptiklar markaziy asab tizimining boshqa qismlarini qoʻzgʻatishi 
va tutqanoqlar keltirib chiqarishi mumkin. 
Analeptik sifatida:
■ bemegrid
■ niketamid
■ kamfora
■ kofein ishlatiladi. 
Bemegrid
(Agipnon)
- juda faol sintetik analeptik. Nafas olish va qon aylanishiga 
stimullovchi ta‘sir koʻrsatadi, uxlatuvchi dorilar (ayniqsa barbituratlar) va anestetikalarga 
antagonizm ta‘sir koʻrsatadi. 
Preparat vena ichiga barbituratlar bilan yengil zaharlanish da qollaniladi (barbituratlar bilan 
kuchli zaharlanishda bemegrid unchalik samarali emas), shuningdek operatsiyadan keyingi 
davrda narkozdan dan tiklanishni tezlashtirish uchun. Dozani oshirib yuborishda bemegrid 
tutqanoqlarni 
keltirib chiqaradi. 
Niketamid 
(kordiamin) 
- 25%li nikotin kislota dietilamid eritmasi. Nafas olish va 
vazomotor markazlarni bevosita va reflektor (karotid glomerulidan) ta‘siri orqali stimullaydi. 
Bu yurak-qon tomir tizimiga bevosita ta‘sir qilmaydi. Preparat nafas olishning zaiflashishi, 
qon tomirlari tonusining pasayishida ogʻiz orqali va parenteral ravishda buyuriladi. 
Kamfora
– kamfora daraxtidan yoki archa moyidan olingan birikma. Ikkala izomer ham 
xossalari jihatidan oʻxshash va tibbiyot amaliyotida qoʻllaniladi. Kamfora resorbtiv va 
mahalliy tasirlantiruvchi ta‘siriga ega. 

---

169 
Manbaa:
@pharma_baza
Kamfora ning yogʻli eritmasi teri ostiga yuboriladi. Rezorbtiv ta‘sirga koʻra kamfora tipik 
analeptik hisoblanadi: u nafas olish va vazomotor markazlarni stimullaydi. 
Kamfora yurak faoliyatini stimullaydi, miokardning simpatik innervatsiya va adrenalinning 
stimullovchi ta‘siriga nisbatan sezuvchanligini oshiradi. 
Kamfora rezorbtiv ta‘sirida uning balgʻam kuchiruvchi xususiyatlari namoyon boʻladi: 
bronxial bezlar tomonidan qisman chiqarilib, kamfora ularning ajralishini stimullaydi. 
Kamfora qon bosimini pasaytirish, nafas qisilishi, yurak faoliyatini stimullash uchun 
ishlatiladi. Kamfora teri ostiga yuborilganda in'eksiya joylarida ogʻriqli infiltratlar paydo 
boʻlishi mumkin. 
Kamfora malham, yogʻ va alkogolli eritmalar shaklida mahalliy qoʻllash bilan uning 
ta‘sirlantiruvchi xususiyati ishlatiladi. Ushbu xususiyatlar bilan bogʻliq holda, kamfora 
boʻgʻim, mushak, nevralgik ogʻriqlar paytida chalgʻituvchi ta‘sirga ega boʻlishi mumkin. 
Kamfora eritmalari terini davolash uchun yotoq yarasini oldini olish uchun ishlatiladi.