V. V. Mayskiy

Benzodiazepinlarning farmakologik ta’siri: 
• anksiolitik (xavotir, qoʻrquv hislarini yoʻq qilish); 
• tinchlantiruvchi; 
• uxlatuvchi; 
• miorelaksant; 
• antiepileptik; 
• amnestik (benzodiazepinlarni yuqori dozalari 6 soatgacha anterograd amneziyani keltirib 
chiqarishi sababli operatsiyadan oldin premedikatsiya qilish uchun qoʻllash mumkin). 
Uyqusizlikda benzodiazepinlar uyquni chaqiradi va uni davomiyligini oshiradi. Biroq, bu 
uyquning tuzilishini biroz oʻzgartiradi: REM uyqu fazalarining davomiyligi kamayadi (tez 
uyqu davri , paradoksal uyqu: tush koʻrish vaqtida bir necha marta takrorlanadigan 20-25 
minutlik davr, tush koʻrish va koʻz qovoqlarining tezkor harakatlari kuzatiladi - 
Rapid Eye 
Movements
). 
Benzodiazepinlarning uxlatuvchi modda sifatida samaradorligi, shubhasiz, ularning 
anksiolitik xususiyatlarini ta‘minlaydi: xavotir, zoʻriqish va atrof-muhitni haddan tashqari 
qoʻzgʻatuvchi ta‘siriga javob reaksiyasi kamayadi. 
Nitrazepam
(radedorm, evoktin) yotishdan 30-40 daqiqa oldin ogʻiz orqali buyuriladi. 
Preparat begona ta‘sirlarga nisbatan haddan tashqari reaksiyalarni kamaytiradi, uyqu 
chaqirishga yordam beradi va 6-8 soat davomida uxlashni ta‘minlaydi. Nitrazepamni 
muntazam ravishda qoʻllash natijasida uning nojoʻya ta‘siri paydo boʻlishi mumkin: 
holsizlik, uyquchanlik, e'tiborning pasayishi, sekinlashgan ta‘sirlar; diplopiya, nistagmus, 
qichima, toshma boʻlishi mumkin. 
Uyqu buzilishida boshqa benzodiazepinlar orasida:
□ flunitrazepam
(rogipnol)
□ diazepam
(seduksen)
□ midazolam
(dormikum)
□ estazolam
□ flurazepam
□ temazepam
□ triazolam
qoʻllaniladi. 
Benzodiazepinlarni muntazam ravishda qoʻllash natijasida ruhiy va jismoniy tobelik yuzaga 
keladi. Bekor qilish sindromi belgilari: vahima, uyqusizlik, qoʻqinchi tushlar koʻrish, xotira 
buzulishi, titroq. Mushaklarni boʻshashtiruvchi ta‘siri tufayli benzodiazepinlarni miosteniya-
da qoʻllash mumkin emas. 
Benzodiazepinlarni odatda toksigli kam, ammo yuqori dozalarda ular MNSdagi nafas 
markaziga ta‘sir koʻrsatishu mumkin.