V. V. Mayskiy

nalokson
mushak orasiga va vena ichiga kiritiladi. Nalokson ikki 
soatgacha ta‘sir qiladi. Opioid analgetiklarga nisbatan rivojlangan qaramlikda nalokson 
yaqqol abstinensiya chaqiradi. Bundan tashqari oshqozonga 0.05% li kaliy permanganat 
eritmasi (morfinni oksidlash uchun) bilan yuviladi 
Iliq suv faollashtirilgan koʻmir bilan qabul qilinadi. Bemor oshqozoni yuvilgandan keyin 
ichakdan morfin soʻrilishini cheklash uchun faollashtirilgan koʻmir va tuzli surgilar beriladi. 
Chuqur nafas susayish hollarida sun‘iy oʻpka ventilyatsiyasiga oʻtkaziladi. Morfinning 
organizmdan chiqarilishini tezlashtirish uchun forsirlangan diurez yoki peitonial dializ 
qilinadi. 
Morfinni saqlovchi preparatlarga 
omnopon
(pantopon) opi oilasidan 5 ta alkaloid kiradi 
(morfin, kodein, papaverin, narstsein, tebain). Omnopon tarkibida 48-50% morfin saqlaydi. 
Omnopon
tarkibida yuqori darajada morfin saqlagani uchun morfin kabi qoʻllaniladi. 
Omnopon morfindan farq qilib silliq musaklar spazmini chaqirmaydi, chunki tarkibida 
izoxinolin qatoridan papaverin saqlaydi, ular miotrop spazmolotik xususiyat namoyon qiladi. 
Silliq mushaklar spazmi bilan bogʻliq ogʻriqlarda, masalan, buyrak hamda jigar kolikalarida 
koʻpincha morfindan oldin omnopon qoʻllaniladi. 
Morfinning farmokologik xususiyatlari 
geroinga
(diatsetil morfin) va 
kodeinga 
(metil 
morfin) oʻxshash. 
Geroin
organizmda tez gidrolizlanib faol 6-mono-atsetil morfinga aylanadi, geroin yuqori 
lipofil, markaziy nerv sistemasiga oson oʻtadi va morfinga aylanadi. Geroin qabul qilish 

---

165 
Manbaa:
@pharma_baza
natijasida morfinga nisbatan eyforiya tez va yaqqol rivojlandi. Koʻpgina davlatlarda bu 
preparatni qabul qilish taqiqlangan.
Kodein
(metil morfin) – terapevtik dozalarda analgetiklik xususiyati morfinga nisbatan 10 
marta kam (dozani oshirish mumkin emasligi, qustiruvchi ta‘siri, konstipatsiya, hayotiy 
muhim markazlarni susaytirishi bilan bogʻliq). Shu bilan birgalikda kodein ichishga juda 
qulay (bioerishuvchanligi 50%). Kodein ogʻriq qoldiruvchi dori sifatida koʻpincha 
nonarkotik analgetiklar bilan masalan 
paratsetamol
(atsetaminofen) bilan birga qabul 
qilinadi. Koʻpincha kodein yoʻtalga qarshi dori sifatida qoʻllaniladi. Kodein terapevtik 
dozalarda yoʻtal markazini bostiradi, lekin nafas markaziga ta‘sir qilmaydi. Kodein oʻtkir 
noinfektsion diareyalarda samarali boʻlishi mumkin. Kodeinga nisbatan qaramlik rivojlanishi 
mumkin. Ogʻriq qoldiruvchi va yoʻtalga qarshi dori sifatida