V. R. Xaydarov, N. A. Djabbarov

Qobiqli tabletkalar 
Tabletkalarni tashqi muhit ta‟siridan saqlash, turg„unligini oshirish, 
tananing ma‟lum qismida yoki uzoq muddat ta‟sir qo„rsatishiga erishish, o„zaro 
bir biri bilan reaksiyaga kirishib ketadigan moddalardan tabletka olish hamda 
ularni estetik ko„rinishini yaxshilash maqsadida qobig„ bilan qoplanadi. 
Tabletkalarni qobiq bilan qoplash uchun shellak, mum, titan IV oksidi, 
bug„doy uni, tropeolin 00, oziq-ovqat sanoatida ishlatiladigan rang beruvchi 
moddalar, mineral va o„simlik yog„lari, magniy oksidi kabi moddalardan 
foydalaniladi. 
Buning uchun ikki tomoni qabariq tabletkalar ishlatiladi. Tabletkalarni 
qobiq bilan qoplashga mamlakatimizda, ayniqsa horijiy mamlakatlarda katta 
qiziqish bilan qaralmoqda. SHuning uchun bu maqsadda ishlatiladigan qobiq 
tarkiblari rang-barang bo„lib, turli usullar bilan amalga oshiriladi. 
Tabletkalarni qobiq bilan qoplash usullari. 
Qobiq bilan qoplash presslash, obakilash va parda hosil qilish usullari 
yordamida amalga oshiriladi. Obakilash yo„li bilan qoplangan tabletka
og„irligi qoplangungacha bo„lgan tabletka og„irligiga qaraganda 2 martagacha 
ko„p bo„lishi mumkin. 
Presslash usulida qobiq og„irligi, tabletka massasining 50-100% dan,
yupqa parda bilan qoplashda esa 3% dan ortmasligi kerak. 
Qobiq qalinligi quyidagi tenglama bo„yicha hisoblanadi: 
bu erda: 
L - qatlam qalinligi, m; 
m - qobiq og„irligi, g; 
ρ - qobiq zichligi, g/sm
3
; 
S - tabletkaning yuzasi, sm
2
.
Qobiq og„irligi esa quyidagi tenglama yordamida hisoblanadi: 

---

87 
bu erda: 
m
1 
- qobiqlanmagan tabletkalar massasi, g; 
m
2
- qobiqlangan tabletkalar massasi, g; 
n - tabletkalar soni. 
Qobiqni qayshqoqlik xususiyatini oshirish maqsadida plastifikatorlar 
(vazelin moyi, kanakunjut moyi, tvin va h.k.) qo„shiladi.
Aks 
holda 
qobiqlangan tabletkani tashqi ko„rinishida har xil darz ketishlar kuzatiladi.