V. R. Xaydarov, N. A. Djabbarov

Кукунларни 
майдалик 
даражалари 
0,001 мм дан кичик 
0,005-0,015 мм
1,5 мм
20 мм
250 мм
1000 мм
250 мм
20 мм
0,1-0,4 мм
0,1 мм дан кичик 
Бошланғич диаметри 
Охириги диаметри 
Коллоид 
Йирик 
Ўртача майда 
Майда 
Ўта майда 

---

32 
Yirik,o„rta va mayda bo„laklarga bo„lish quruq usulda amalga oshiriladi,o„ta 
mayda va kolloid maydalash - quruq va nam usulda olib boriladi. Nam usulda 
changlanish jarayoni kamayadi va o„lchami buyicha bir xildagi zarrachalar 
hosilbo„ladi, shu bilan birga materialni idishdan olish osonlashadi. 
Maydalash ezish, zarb, ishqalash, kizdirish va changlatish, kesish sindirish 
bilan amalga oshiriladi. Kukunlarni maydalik darajalarini oshirish uchun, jarayon 
bo„lib-bo„lib bir necha usullardan ketma–ket foydalanib amalga oshiriladi. 
O„simlik xom-ashyolarini (ildizlar, poyalar, gullar va h.k.)maydalashda 
kesuvchi asbob–uskunalardan foydalaniladi. 
Yirik va o„rtacha maydalashlarda ezish va o„ta maydalashlarda ishqalash 
usullaridan foydalaniladi. 
Xom-ashyo yoki materiallarning fizik-kimyoviy xususiyatlaridan kelib 
chikib maydalash usullarini tanlanishi 
t/r 
Xom-ashyo yoki material fizik-
kimyoviy xususiyatlari 
Maydalash usullari 
1. 
Qattiq va sinuvchan 
Ezish va zarb 
2. 
Qattiq va yopishkok 
Ezish va yanchish 
3. 
Sinuvchan,o„rtacha qattiq 
Zarb,kizdirish va ishqalash 
4. 
YOpishkok,o„rtacha qattiq 
Ishqalash yoki ishqalash va zarb,yanchish 
Maydalash asosan ikki xil – ochiq yoki yopiq sikllarda amalga oshiriladi. 
Agarda maydalash jarayoni birinchi siklda amalga oshirilsa,xom-ashyo 
maydalagichdan faqat bir marta o„tadi. Ikkinchi, ya‟ni yopiqsiklda olib borilsa 
xom-ashyo maydalagichdan bir necha marotaba o„tadi, ya‟ni xom ashyoning 
maydalanmay qolgan qismi qaytadan maydalanadi. 
YOpik siklda xomashyo maydalanganda agregatning samaradorligi ortadi va 
ko„prok bir xil o„lchamdagi xom-ashyo olinadi. 
Ayrim hollarda, metarial xususiyatlariga qarab, ultratovush, gidravlik zarba 
to„lqini, yuqori va past haroratlarni keskin almashtirish, elektrogidravlik zarba, 
bosimni keskin o„zgartirish, yuqori haroratda qizdirish usullarini ham qo„llagan 
holda maydalash jarayonlarini amalga oshirish mumkin.
Maydalashda 
qo„llaniladigan 
asbob–uskunalar 
urib 
yoki 
ezib 
maydalovchilar vakesib yoki qirqib maydalovchilargabo„linadi. Urib yoki ezib 
maydalovchi asboblar ko„prok xom ashyolarni mayda va o„ta mayda 
darajalargacha maydalaydi, kesib yoki qirqib maydalovchilar yirik, o„rta va mayda 
darajalargacha maydalash uchun qo„llaniladi. SHuni hamalohida aytib utish 
lozimki, bu tasnif shartlidir.