V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

1.14-§. PNEVMOZARBALOVCHI DASTGOH BILAN 
SKVAJINALAR BURG‘ILASH
Skvajinalarni zarba ta’sirida botib boruvchi pnevmatik mashina 
yordamida burg‘ilash uchun 1949-yili prof. Y. G. Kaplun rahbarligi-
da burg‘ilash agregati qurilgan bo‘lib, u aylanib ta’sir etadigan va 
qo‘poruvchi bolg‘a ОМСП-5 bilan uskunalangan dastgohdan iborat. 
Burg‘ilash diametri 110 mm va aylanish chastotasi 5,3 s
–1
 bo‘lgan 
xoch shaklidagi koronka bilan amalga oshirilgan. Bir yildan so‘ng,  
skvajinada ishlatish uchun pnevmozarba uzatuvchi, uning aylantiruv-
chisi esa skvajina tashqarisida, ya’ni kon lahimida joylashtirilgan 
bo‘lib, pnevmozarba uzatuvchi va burg‘i shtangasining katta buruv-
chi moment olishiga imkoniyat vujudga keldi.

---

44
Bu uskunani ko‘p marta modernizatsiyalash natijasida pnev-
mozarba  uzatuvchi  Ю-16  burg‘ilash  mashinasi  БМК-2  bilan  bir
-
ga barpo etildi. Shu vaqtda G.G. Yamkov rahbarligida pnevmo-
zarba uzatuvchi agregat ПУ-8 aylantirgich БЭС-2М bilan bir vaqtda 
yaratildi.
1953-yilga kelib БА-100 dastgohi pnevmozarba uzatkichi Ml900 
ishlab chiqarildi.
Yarim avtomatlashtirilgan burg‘ilash dastgohi HKP-100MA 
1959-yili yaratildi. Bu dastgoh hozirgi vaqtda yer ostida skvaji-
nalarni burg‘ilashda keng qo‘llanilmoqda. Siqilgan havo va suv 
aralashmasini botiruvchi pnevmozarba uzatkich bilan birga qo‘lla-
nilishi burg‘ilash vaqtida hosil bo‘ladigan changni bostirish im-
konini berdi.
Konlarni ochiq usulda qazib olishda quyidagi burg‘ilash dast-
gohlaridan  foydalanish  mumkin:  СБУ-100Н-35;  СБУ-1005-35; 
 
СБУ-125-24; СБУ-125У-52; СБУ-1-Н-35 dastgohi yer osti sharoitida 
ham qo‘llanishi mumkin.
Skvajinani  kengaytirgich  bilan  burg‘ilash  sinovidan  СБП-
155/320С  dastgohi  o‘tdi.  Bundan  tashqari,  1БП-160;  БП-100С;  ВП-
160С burg‘i dastgohlari amaliyotda sinovdan o‘tmoqda.