V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Shaxta burg‘ilash qurilmasi:
1
 – yuradigan qismi; 
2
 – yuradigan qismining yuritkichi; 
3
 – gidrotizimi;  
4
 – boshqarish tizimi; 
5
 – pozitsioner; 
6
 – manipulator; 
7
 – burg‘ilovchi mashina.

---

38
Lahim tagidan kichik burchak bilan shpur burg‘ilashda uning 
to‘g‘ri joylashtirilishi ham katta ahamiyatga ega. Shpurlarning lahim 
tagi tekis bo‘lmasa, o‘ziyurar mashinalarni ishlatishga teskari ta’sir 
etib, uning shinalarining tez yemirilishiga sabab bo‘ladi.
Ankerli mustahkamlagichlar uchun va lahim devorida ham  
radial – frontal turdagi burg‘ilash qurilmasi bilan shpurlar burg‘ilana-
di. Bunda shpurlar lahimning yo‘nalish o‘qiga perpendikular burg‘ila-
nadi. Shuning uchun avtouzatkichni gidrosilindr yordamida 90° 
aylantirib buriladi. Ba’zan avtouzatkich lahim balandligi bo‘yicha 
sig‘maydi. Bunday holatda teleskopli uzatkichdan foydalaniladi. 
Shtanga uchun kalta burg‘i ishlatiladi. Bulardan tashqari, maxsus qu-
rilma yordamida burg‘ilash va shtangalarni o‘rnatish mumkin. Quril-
ma lahimlar o‘tish kompleksi tarkibiga kiradi.
O‘ziyurar shaxta burg‘ilash qurilmasi rudalarni tozalab qazib 
olishda ham shpurlar burg‘ilashda qo‘llaniladi. Bunday mashinalar 
ustunli kamera usulida qazib olish va bo‘shliqni toidirib qazib olish 
tizimlari qo‘llanilganda ma’lum samaradorlik bilan ishlaydi. Kavjoy 
balandligi bunda 2–8 m bo‘lishi mumkin; chet mamlakatlarda amali-
yotda minorali burg‘ilash qurilmasidan foydalaniladi, kavjoy baland-
ligi esa 12 m ga qadar yetishi mumkin.