V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Nitroglikol 
tiniq shaffof suyuqlik bo‘lib, zichligi 1,5 g/sm
3
. Uni 
glikolni azot va sulfat kislotalari aralashmasi bilan nitritlash yo‘li bi-
lan olinadi. Ba’zan glikol va glitserin aralashmasini nitritlash yo‘li bi-
lan nitroglikol va nitroglitserin aralashmasi hosil qilinadi. Nitroglikol 
juda ham uchuvchan, uning uchuvchanligi nitroglitserinning uchuv-
chanligidan uch barobar ortiq, u ham nitroglitserin kabi zaharlidir. 
Nit roglikolning muzlash harorati –22,75°C.
Nitroglikolning kollodion paxtani eritish qobiliyati nitroglitserin-
ga nisbatan ancha yuqori. Nitroglikolning suvda erishi juda oz bo‘lib, 
amalda ahamiyatsiz miqdorda eriydi. Nitroglikolning eng muhim xu-
susiyati nitroglitserin bilan nisbatan past haroratda muzlaydigan ara-
lashmalar hosil qilish qobiliyatidir. Nitroglikolning nitroglitseringa 
nisbatiga bog‘liq holda ularning aralashmasi quyidagi haroratlarda 
muzlaydi:
Aralashmadagi komponentlar 
tarkibi, %;
Nitroglikol... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0  30,6  35,05 40,2  100
Nitroglitserin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100  69,4  64,95 59,8  0
Aralashmaning muzlash harorati, °C. . . 13,5  –17,6;  –21,1;  –23,7; –22,75.
Nitroglikol yetarlicha kimyoviy turg‘unlikka ega emas, lekin nit-
roglitserin bilan aralashmasi o‘zining yuqori kimyoviy turg‘unligi bi-
lan ajralib turadi.
Bunday xususiyati qiyin muzlaydigan dinamitlar va boshqa port-
lovchi  moddalarga  nitroefirlar  qo‘shib,  yuqori  quvvatli  portlovchi 
moddalar ishlab chiqarish imkonini beradi.

---

137