V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev

Detonatsiyalanuvchi pilik ДША:
a) uzunasiga kesimi; b) ДШ ning umumiy 
ko‘rinishi: 
1
 – farqlovchi qizil ipi;  
2
 – o‘zakning uchinchi qobig‘i;  
3
 – suvdan izolatsiyalovchi mastika qatlami; 
4
 – ikkinchi qobiq; 
5
 – birinchi qobiq;  
6
 – portlovchi o‘zak; 
7
 – ikkita 
yo‘naltiruvchi iplar; 
8
 – ДШ o‘zagini 
namlanishdan, sochilib ketishdan saqlovchi 
mastikaning yon qatlami.

---

161
ning birini ikkinchisi bilan ustma-ust qo‘yib, «dengiz tuguni» usulida 
bog‘lanadi. Shuning uchun pilik mahkam bo‘lib, yetarlicha qayishqoq 
bo‘lishi katta ahamiyatga ega.
Detonatsiyalanuvchi piliklarning ДША turi uni 50°C haroratga
-
cha qizdirganda ham, ДШВ turi 55°C haroratgacha qizitilganda ham 
o‘zining detonatsiyalanish qobiliyatini yo‘qotmasligi kerak. ДША ni 
– 28°C sovutganda va ДШВ ni esa – 35°C sovutganda ham o‘zining 
detonatsiyalanish qobiliyatini saqlab qolishi kerak.
ДША ni suvda 0,5 m chuqurlikda 12 soat, ДШВ ni esa suvda 1 m 
chuqurlikda 24 soat saqlanganidan keyin ham to‘liq detonatsiyala nish 
qobiliyatini saqlab qolgan bo‘lishi kerak. Pilikni suvga botirganda  
uning har ikkala uchi suvga botmagan bo‘lishi kerak.
Detonatsiyalanuvchi pilik omborda me’yoriy sharoitda saqlan-
ganida  ularning  kafolatlangan  saqlash  muddati  ДША  uchun  ikki 
yil  bo‘lishi  kerak,  ДШВ  uchun  agar  germetik  berkitilgan  sig‘imda 
saqlansa, o‘n yil, agar germetik berkitilmaydigan sig‘imda saqlansa, 
uch yil belgilangan.
Detonatsiyalanuvchi pilik yondirilganda qiyin yonadi va yonish 
jarayoni bir tekis o‘tadi, lekin 10–12 sm dan uzun bo‘lagini yondi-
rish taqiqlanadi. Detonatsiyalanuvchi pilik bilan muomala qilinganda 
ehtiyotkorlik choralarini ko‘rish zarur. Pilikni zarb bilan urish yoki  
uning ustiga biror qattiq buyumni tashlash taqiqlanadi.
Uni omborxonaning quruq xonasida saqlash kerak. Yuqorida 
keltirilgan detonatsiyalanuvchi piliklardan tashqari ДШТ-165, ДШТ-
200, ДШЭ-12 markali detonatsiyalanuvchi piliklar ham ishlab chiqa
-
rilmoqda.

---

162