V azir lig I a d h a m vaisov teri va tanosil

- q o‘zg‘atuvchini ajratib olish usuli;
- qon zardobi yoki mahalliy ajratmalarda antitanachalarni aniqlashga
asoslangan.
228

---

DONOVANOZ (CHOV GRANULEMASI)
Etiologiyasi. D on ovan oz - surunkali-infeksion, teri va teri osti y o g ‘
qavatida katta granulematoz yaralar bilan kechadigan kasallik. U ning
q o ‘zg ‘atuvchisi - Calymmatobacterium granulematodes (1905 yil, D o ­
novan), uzunligi 1-2 mkm, kengligi 0,6-0,8 mkm, grammanfiy, kapsula
hosil qiladigan, ikki chekkasi yumaloq, ovoid yoki loviyasim on shakldagi
tayoqchalar.
Epidemiologiyasi. D on o v a n o z, asosan, jinsiy y o i bilan yuqadi va
k o ‘proq katta yoshdagi odam larda kuzatiladi. K asallikning yuqum li
darajasi yuqori b o ‘lm ay, odatda bem or bilan uzoq vaqt k ontaktda
b o ‘lganda yuqishi m um kin. 0 ‘zbekistonda bu kasallik oxirgi yillar
uchramagan.
Klinik ko‘rinishi. Inkubatsion davri bir necha kundan bir necha oy
yoki yil b o lish i mumkin. Infeksiya q o ‘z g ‘atuvchi kiradigan teri yoki
shilliq qavatda qattiqroq konsistensiyali tuguncha, tuguncha-pufakcha
yoki yiring paydo b o ia d i va keyinchalik ular o ‘rnida yara hosil b o ia d i.
Bu yara (yaralar) o g ‘rimaydi, konsistensiyasi yum shoq, ochiq pushti
rangda b o lib , kam m iqdorda seroz-yiring, ba'zida qon aralashgan,
yom on hidli suyuqlik ajratib turadi. Yaraning chetlari biroz ko'tarilgan,
notekis. Yara tubi ham notekis, donador, b a’zida nozik plyonka yoki
yupqa qobiq bilan qoplanadi. D on ovan oz yaralari chetga qarab sekin
o ‘sib, terining katta q ism lariga tarqalishi m um kin. Bu k o ‘p in ch a
a u to in o k u ly a tsiy a h iso b ig a bir-biriga surkaluvchi tana qism larida