V. A. Kruteskiy o’spirinlarda uchraydigan motivlarning quyidagilarini alohida ifodalaydi

2. 
   Tashqi manbalar. Ular shaxsning ijtimoiy hayot shart-sharoitlari bilan belgilanadi. Talabalar ularning birinchisi bo’lib, jamiyatning shaxsdan talab qiladigan doimiy xulq-atvorini bildiradi. Bog’cha, maktab, oila boladan juda ko’p ishlarni amalga oshirishni talab qiladi. Ijtimoiy kutish har birimizdan ma'lum bilimlar, ko’nikmalar darajasini bo’lishi, zarurligini jamiyat kutishini bildiradi. Masalan, bir yoshli bola yurishi kerak, 7 yoshdan u o’qishi kerak, 15 yoshdan u kasb tanlashi kerak deb hisoblaymiz. Imkoniyatlar - shaxs faoliyatini belgilovchi ob'ektiv shart-sharoitlardir, Masalan, boy kutubxona bolani ko’p kitob o’qishga undaydi.
   
3. 
   Shaxsiy manbalar: bu shaxsning qadriyatlari tizimi ustanovkalari, g’oyalaridir. Bu manbalar har bir shaxs faoliyatida u yoki bu darajada mavjud. Ularning barchasi faoliyatning ketishiga ta'sir etib ta'lim jarayonining motivasiyasini tashkil etadi. V.A.Kruteskiy o’spirinlarda uchraydigan motivlarning quyidagilarini alohida ifodalaydi:
   

a) Biror o’quv faniga qiziqish; b) Vatanga foyda keltirish istagi;
v) Shaxsiy qobiliyatini ro’kach qilish; g) Oilaviy an'analarga rioya qilish;
d) Do’st-birodarlarga ergashish; e) moddiy Ta'minlash va hokazolar.
Bilimlarni o’zlashtirish jarayoni va uning psixologik komponentlari. Ta lim jarayonining natijasi o’zlashtirish, ichki va tashqi faoliyatni maqsadga muvofiq ravishda o’zgartirishdir. Ta'lim bir odamning boshqasiga bilim va ko’nikmalar berishidir. Bilim, ko’nikma va malakalar ta'lim jarayonining natijasidir. Bilimlarni o’zlashtirish jarayoni muammosi P.Ya.Gal'perin va N. F. Talizina tomonidan o’rganilgan. Ular aqliy hatti-harakatlarni bosqichma-bosqich shakllantirish nazariyasini ishlab chiqqanlar. Mualliflar aqliy hatti-harakatlarni moddiy holda tashki nutq yordamida hamda aqliy shaklda, fikrda namoyon bo’lishini izohlab berdilar.
Aqliy hatti-harakatlarning birinchi bosqichi rasm, sxema, diagramma va shartli belgilar tarzida o’z ifodasini topadi.
Aqliy hatti-harakatlarning ikkinchi bosqichi ko’rgazmalardan olgan tasavvurlari to’g’risida o’quvchilarning ovoz chiqarib, fikr yuritishidan iboratdir.