В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х



Download 23,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet339/441
Sana22.02.2022
Hajmi23,32 Mb.
#112691
1   ...   335   336   337   338   339   340   341   342   ...   441
Bog'liq
Jahoniqtisodiyotyoti

Иккинчи цонуният - корпоратив тадқиқотлар ва ишланмапарнинг 
муҳим иқтисодий ах/пмиятга эгалиги. Компанияларда олиб борипаётган 
илмий тадқиқот ишларининг ривожланиши илмий янгиликлар ва янги техник 
имкониятларни яратади. XX асрнинг охирларида ривожланган мамлакатларда 
инновацион ривожланишга сарфланган умуммиллий харажатларнинг асосий 
қисми тадбиркорлик сектори томонидан молиялаштирилган. Бу кўрсаткич 
Францияда - 61, Буюк Британияда — 65, Германияда - 68, Японияда - 72, 
АКДГда - 74, Швецияда - 75% ни ташкил этган.
Корпоратив тадқиқотлар асосан юқори технологик гармоқларда олиб 
борилади. XX асрнинг 90-йилларида АҚШда инновацион ривожланиш
3
Оболенский В. Технологическое соперничество на мировом рынке. / Мировая экономика и
международные отношения, К«7,2003. С.4.
557


харажатлари ҳажми бўйича хизматлар соҳаси, асосан информацион 
технологиялар (23%), автомобилсозлик (11%) ва аэрокосмик саноат (1.0%), 
Европа Итгифоқида электротехника (15%), автомобилсозлик (13%) ва 
хизматлар (11%), Японида электроника (18% дан юқори) ва электротехника 
(11%) соҳалари етакчи мавқега эга бўлди.
Учинчи цонуният - замонавий билимларни жамгариш - кумулятив 
жараён ҳисобланади. Илм-фан ва маорифга сарфланаётган маблағлар 
барқарор ва узоқ мудцатга мўлжалланган бўлсагина самара беради. Мазкур 
соҳани молиялаштириш бирон босқичда тўхтаб қолса, уни кейинчалик 
кўпайтириш 
ўзини оқламайди. Давлатнинг илмий-техник сиёсатини 
молиялаштиришдаги асосий манба бюджет маблаглари хисобланади. Мазкур 
манбадан илмий харажатлар 15 дан 12 қисмигача молиялаштирилади. 
Тахдиллар кўрсатишча. АҚШ ва Ялонняда илмий тадқиқот ва тажриба- 
конструкторлик 
харажатлари 
ЯИМга 
нисбатан 
ўртача 
3,0% 
ини 
молиялаштиради (29.3.4-жадвал).
29.3.4-жадвап
Ривожланган мамлакатларда ИТТКИ харажатларининг молиявий 
таъминоти, ЯИМга нисбатан фоиз хисобида4
Й и л л а р
А
Қ
Ш
Я
п
о
н
и
я
Г
е
р
м
а
н
и
я
Ф
р
а
н
ц
и
я
Б
у
ю
к
Б
р
и
т
а
н
и
я
И
т
а
л
и
я
1
К
а
н
а
д
а
1985
22,8
2,6
2,7
2,3
2 3
1,1
1,4
1990
2,7
2 ,9
2,8
2,4
2,2
1,3
1,5
1995
2,6
2 ,7
2,5
2,4
2,2
1,3
1,5
2 0 0 0
_ |
2,8
2 ,9
2,7
2,4
2 3
1,7
', 6
2015
3,0
3,0
2,9
2,6
2.5
2,3
1,9
XX аср охирига келиб жаҳон технологик бозорларининг ривожланиш 
даражаси ва динамикаси мамлакатларнинг иктисодий салоҳияшни белгилаб 
берувчи асосий омил инновацион соҳанинг илмий ишлаб чиқаришга 
асосланган тармоқлари ҳамда компаниялари эканлиги яққол намоён бўла 
бошлади. Техник тараккиёт ривожланган мамлакатларда ишлаб чиқаришнинг 
миқёси ва структурасинигина ўзгаргириб қолмай. балки аҳоли турмуш 
даражаси, кишиларнинг ўзаро ва ташқи дунёга бўлган муносабатларига ҳам 
сезиларли таъсир ўтказди.
4 И ванова Н . И нновацион ная сфера: кон туры будущ его. 
'
М ир о вая эко н о м и ка и м еж дународны е 
отн ош ен ия. Xs
8 , 2 000. С. 54.
558


Жаҳон бозорида технологиялар ҳаракатини тартибга солиш зарурияти 
жаҳон хўжалигининг глобаллашув жараёни билан боғлиқ. Халқаро 
технологиялар савдосини тартибга солиш халқаро ва миллий даражада амалга 
оширилади. Ихтиролар, янги саноат маҳсулотлари ва товар белгилари билан 
боғлиқ хукукдарни химоя килиш хапқаро тартибга солиш предмет 
хисобланади. Бу соҳадаги асосий келишув Саноат мулкини муҳофаза килиш 
бўйича Париж Конвенцияси хужжатларида акс этгирилган.
Париж Конвенцияси уз олдига ихтиролар, янги саноат маҳсулоглари, 
товар белгиларини руйхатдан ўтказиш масалалари бўйича имтиёзлар беришни 
мақсад к)алиб кўйган.
Конвенциям инг асосий коидалари куйидагилар:
- миллий режим;
- конвенцион хукукдарга устуворлик бериш;
- патент орқали берилган ҳукуқларнинг бузилиш ҳолатларининг олдини 
олиш.
Миллий режим аъзо мамлакатларнинг фуқаролари ва фирмаларига ҳам 
мулк хукуқини ҳимоя қилиш имконини беради. Шунингдек Париж 
игшфоқига аъзо 
бўлмаган 
мамлакатлар 
фуқароларига ҳам химоя 
таъминланади.
Конвенцион хукукдарга устуворлик бериш аъзо мамлакат томонидан 
берилган ариза асосида бир йил давомида мавжуд устуворликдан фойдаланиш 
имконини беради. Конвенцион хукукдарга устуворлик бериш ихгароларни 
мазкур мамлакатда ҳам патенглаш имкониятига эга бўлади.
Патент орқали берилган хукуқларнинг бузилиш ҳолатларининг олдини 
олиш қовдасига мувофиқ патент эгаси мазкур ихтиро дан фойдаланиш ёки 
бошқаларга ихтирони кўллашни ман этиши мумкин.
Халқаро технологиялар савдосини тартибга солиш билан шугулланувчи 
навбатдаги ташкилот Европа патент ташкилоти хисобланади (European Patent 
fganization, ЕПТ). ЕПТ 1973 йилда имзоланган ва 1977 йилда ратификация 
қилинган Европа патенгларини бериш тугрисидаги Конвенция асосида ташкил 
этилган. Европа патент ташкилоти Германиянинг Мюнхен шахрида, 
бўлимлари Гаагада (Голландия) ва бюроси Вена (Австрия) ва Берлинда 
(Германия) жойлашган.
ЕГТГнинг асосий мадсадлари куйидагилар:
- Европа патенгларини бериш;
- Европа давлатлари ўртасида ихгароларни ҳимоя қилиш соҳасида 
ҳамкорликни кенгайтириш;
- патентларни беришнинг ягона тартибини жорий этиш орқали патент 
хрмоясини кучайтириш.
ЕПГ куйидаги таркибга эга: Европа патент муассасаси; Маъмурий 
кенгаш.

Download 23,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   335   336   337   338   339   340   341   342   ...   441




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish