Узлуксиз таълим тизимида малакали кадрлар тайёрлаш муаммолари

Innovatsion yondashuvlar asosida milliy ta’lim tizimini takomillashtirish

2021-yil
 
23-aprel 
122 
sifatidagi ustoz va tarbiyachi hisoblanadi. Shu tariqa, o‘quv faoliyati nafaqat o‘qitish, balki 
tarbiyalash, ta’limiy, o‘quvchi shaxsini shakllantiruvchi – pedagogik ish hisoblanadi.
Bunday xulosa “pedagogik faoliyat”, “pedagogik jarayon”, “o‘qitish”, “ta’lim”, 
“tarbiya” va shu kabi mazkur sohaning fundamental tushunchalarini o‘rganuvchi an’anaviy 
va zamonaviy pedagogikaga murojaat etish orqali kelamiz. Masalan, V.A.Slastenin 
pedagogik faoliyatni insoniyat tomonidan to‘plangan madaniyat va ijtimoiy tajribani kata 
avlodlardan kichik avlodga yetkazish, ularning barkamol rivojlanishlari va jamiyatdagi 
ma’lum ijtimoiy vazifalarni bajarishga tayyorgarlik uchun sharoitlarni yaratishga 
yo‘naltirilgan inson faoliyatining “alohida” turi sifatida ta’riflaydi. U maxsus tayyorlangan 
insonlar va muassasalar tomonidan amalga oshirilganida kasbiy deb ataladi, boshqa hollarda 
esa mualliflar uni umumpedagogik deb atashni taklif etadilar.
Pedagogik faoliyatning maqsadi barkamol rivojlangan shaxsni tarbiyalash hisoblanadi. 
Pedagogik maqsad – tarixiy va dinamik hodisalar.
Pedagogik faoliyatning asosiy tashkil etuvchisi pedagogik hatti-harakat hisoblanadi. 
B.A.Slastenin pedagogik faoliyatning tashkil etuvchisi tarbiyavish ish va o‘qitish 
hisoblanadi deb ta’kidlaydi. Birinchisi o‘quvchilarning ustuvor ravishda bilishga oid 
faoliyatlarini 
boshqarishga 
qaratilgan, 
tarbiyaviy 
muhitni 
tashkil 
etishga 
va 
tarbiyalanuvchilarning turli-tuman faoliyatlari ko‘rinishlarini boshqarishga yo‘naltirilgan.
B.A.Slastenin o‘qitishga pedagogik jarayonni tashkil etish usuli sifatida murojaat etib, 
“o‘qitish pedagog tomonidan boshqariladigan o‘ziga xos bilish jarayoni” deb ta’kidlaydi. 
Bundan o‘qitish – bu ko‘pgina hollarda tarbiyaviy ta’sirdan kam bo‘lmagan malakalarni 
talab etuvchi kasbiy pedagogik faoliyat ekanligi to‘g‘risidagi xulosaga kelish mumkin. 
Bizning fikrimizcha, o‘qituvchining professionalligi o‘qitish va tarbiyaviy malakalarning 
birligidir. Natijada muallif o‘qitishning muhim fuksiyalarini sanab o‘tib hamda o‘qituvchi 
faoliyatining mazmuni “o‘quvchilarning faol va ongli bilishga oid faoliyatlarini 
boshqarishdan iborat”ligini ta’kidlaydi.