Узлуксиз таълим тизимида малакали кадрлар тайёрлаш муаммолари

 
ТАЪЛИМ САМАРАДОРЛИГИ ИННАВАЦИОН ТЕХНОЛОГИЯЛАРГА 
БОҒЛИҚ 
К.Йўлдошев - Навоий вилоят ПКҚТМОИ “Табиий ва аниқ фанлар 
таълими”кафедраси п.ф.н. доценти 
 
Аннотация:
мақолада инновацион технологиялар, ўқитувчи ва ўқувчи фаолияти, 
интерфаол услублар ёритилган.
 
Аннотация:
в статье рассматриваются инновационные технологии, педагогическая и 
студенческая деятельность, интерактивные методы.
Annotation:
The article covers innovative technologies, teacher and student activities, 
interactive methods.
Ҳозирги кунда таълим жараёнида интерфаол услублар (инновацион педагогик ва 
ахборот технологиялари)дан фойдаланиб, таълимнинг самарадорлигини кўтаришга 
бўлган қизиқишга эътибор кундан-кунга кучайиб бормоқда.
Инновация
(инглизча 
innovation
) – янгилик, янгилик киритиш демакдир. 
Инновацион технологиялар педагогик жараён ҳамда ўқитувчи ва ўқувчи 
фаолиятига янгилик, ўзгаришлар киритиш бўлиб, уни амалга оширишда асосан 
интерфаол услублардан фойдаланилади.
Интерфаол (“
Inter
” – бу ўзаро, “
act
” – ҳаракат қилмоқ) – ўзаро ҳаракат қилмоқ 
ёки ким биландир суҳбат, мулоқот тартибида бўлишни англатади. Бошқача сўз билан 
айтганда, 
ўқитишнинг интерфаол
услублари – билиш ва коммуникатив фаолиятни 
ташкил этишнинг махсус шакли бўлиб, унда таълим олувчилар билиш жараёнига 
жалб қилинган бўладилар, улар биладиган ўйлаётган нарсаларни тушуниш ва 

---

Innovatsion yondashuvlar asosida milliy ta’lim tizimini takomillashtirish

2021-yil
 
23-aprel 
97 
фикрлаш имкониятига эга бўладилар. Интерфаол дарсларда ўқитувчи ўқувчиларнинг 
фаолиятини дарс мақсадларига эришишга йўналтиришга олиб келади. 
Замонавий технологиялар қўлланилган машғулотлар ўқувчилар эгаллаётган 
билимларни ўзлари қидириб топишларига, мустақил ўрганиб, таҳлил қилишларига, 
ҳатто хулосаларни ҳам ўзлари келтириб чиқаришларига қаратилган. Ўқитувчи бу 
жараёнда шахс ва жамоанинг ривожланиши, шаклланиши, билим олиши ва 
тарбияланишига шароит яратади, шу билан бир қаторда, бошқарувчилик, 
йўналтирувчилик вазифасини бажаради. Бундай ўқув жараёнида ўқувчи асосий 
фигурага айланади.
Кунлардан бир кун кўл бўйида қорни оч қолган бир киши балиқ тутиб турган 
донишмандга дуч келибди ва унга мурожаат қилиб: “Мен очман, менга ёрдам 
бер!”дебди. Донишманд бир оз ўйланиб: -“Мен сенга балиқ беришим мумкин, сен 
тўясан ва бироз вақт ўтгач худди шундай яна оч қоласан ва мендан яна ёрдам 
сўрайсан. Мен сенга қармоқ беришим мумкин, лекин у қачондир синиб қолиши 
эҳтимол, унда сен менга яна мурожаат қилишингга тўғри келади. Яхшиси, мен сенга 
қармоқ ясашни ўргатаман, бу узоқ ва қийин иш лекин кейинчалик сенга менинг 
ёрдамим керак бўлмайди, ўз йўлингни топиб олишинг мумкин бўлади”,-деб жавоб 
берибди. 
Юқоридаги келтирилган ривоятдан келиб чиқадиган хулоса шуки, яхши 
ўқитувчи ўқувчига “қармоқ ясашни” ўргатиши ва ақлли ўқувчи эса уни ўрганиши 
лозим. Ўқувчилар “қармоқ ясашни” қанчалик тез ва пухта ўрганиб олсалар, улар 
бировларга муҳтож бўлмасдан ўз “овларига” эга бўладилар. Мана шундай 
вазифаларни амалга оширишда интерфаол, иннавацион ва ноанъанавий педагогик 
технологиялар жуда қўл келади. Шунинг учун ҳам, таълим муассасаларида фаолият 
кўрсатаётган ўқитувчилар ўз соҳалари бўйича олиб бераётган дарс машғулотларида 
инновацион технологияларни ўз ўрнида қўллашни билишлари жуда зарур. 
Шундай технологиялардан айримларини кўриб чиқайлик.