Узлуксиз таълим тизимида малакали кадрлар тайёрлаш муаммолари

Innovatsion yondashuvlar asosida milliy ta’lim tizimini takomillashtirish

2021-yil
 
23-aprel 
295 
DARS JARAYONIDA MULTMEDIA TEXNOLOGIYALARINING O‘RNI 
Sh.Alijonov NVXTXQTMO hududiy markazi Devonxona va arxiv mudiri 
 
Ta’lim-tarbiya tizimining asosiy vazifasi o‘sib kelayotgan yoshlarni vatanparvar, har 
tomonlama yetuk bilimdon, jismoniy baquvvat, ma’naviy jihatdan barkamol qilib voyaga 
yetkazish hamda kun sayin oshib borayotgan axborot - ta’lim muhiti sharoitida mustaqil 
ravishda faoliyat ko‘rsata olishga, axborot oqimidan oqilona foydalanishga o‘rgatishdan 
iboratdir. 
Buning uchun ta’limning samaradorligini oshirish va bilimlarni to‘la egallashlariga 
erishish, shaxsning ta’lim diqqat markazida bo‘lishini va yoshlarning mustaqil bilim 
olishlarini ta’minlash, iqtidorli, iste’dodli va o‘zlashtirishi qiyin bo‘lgan o‘quvchilarga 
individual yondashish, har bir o‘quvchining eng yaxshi sifatlarini aniqlash, uni rivojlantirish 
va ularning qiziqishi, ehtiyoji, qobiliyati va shaxsiy sifatlari, intellektual xususiyatlarini 
aniqlagan holda har bir darsni tashkil etishga e’tibor berishimiz maqsadga muvofiqdir. 
Hozirgi tezkor axborot, globallashuv jarayoni biz o‘qituvchilar zimmasiga juda katta 
vazifani yuklaydi, bu ham bo‘lsa yoshlarni axborot bo‘ronlaridan himoya qilish. Bugungi 
kunda ilg‘or o‘qituvchi zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan 
foydalanmasdan dars o‘tishini tasavvur etish mumkin bo‘lmay qoldi, chunki hozirgi tezkor 
davrda o‘quvchilar diqqatini ilm olishga qaratish uchun quruq doska va bo‘r yoki ikkita 
plakat kamlik qiladi. Dars jarayonida AKTdan foydalanish ta’lim samaradorligini oshiradi: 
ko‘rgazmalar- xarita, rasm, jadval tayyorlashning imkoniyati cheksiz bo‘ladi, bu 
birinchidan, ikkinchidan esa, o‘qituvchning vaqti, mablag‘i tejaladi, o‘quvchilar faolligi 
oshadi, nafaqat iqtidorli o‘quvchilar, balki past o‘zlashtiruvchilarning ham darsga bo‘lgan 
qiziqishi ortishini tajribalar ko‘rsatmoqda. 
Bugungi kunda zamonaviy axborot texnologiyalari ta’lim jarayonining samaradorligini 
oshirishi uchun yangi imkoniyatlar ochib berilmoqda. 
Tan olishimiz kerakki, tarix fani uchun elektron darslik va multimediyali dasturlar juda 
kam, biroq, izlanuvchan pedagoglarimiz taqdimotlar dasturidan foydalangan holda dars 
o‘tishmoqda. 
Bundan tashqari tarix darslari uchun tarixiy xaritalarni topish-ham anchagina 
muammoli masala. Ushbu muammolarni hal qilishning ham yo‘li zamonaviy AKTdan 
foydalanishdadir, ya’ni internet orqali har qanday ma’lumotlarni topish mumkin. Buning 
uchun esa, avvalo, tarix fani o‘qituvchisi kompyuterdan foydalanishni, internet tarmog‘idan 
ma’lumot olishni bilishi kerak. 
Darslarda elektron darsliklardan foydalanish o‘quv-tarbiyaviy jarayonda o‘quvchining 
diqqat, xotira, fikrlash faoliyatini faollashtirib, psixologik aniq rejimlar, ta’lim va pedagogik 
o‘zaro munosabatlarni insonparvarlashtirish, yaxlitlik nuqtayi nazaridan ta’lim jarayonini 
shakllantirish asosida qurishga imkon beradi. Mavzuni o‘rganishning har qanday bosqichida 
va darsning har qanday bosqichida multimediyali taqdimotlardan foydalanish maqsadga 
muvofiq hisoblanadi. 
Elektron darslikdan foydalanish nafaqat o‘qituvchi mehnatini osonlashtiradi, balki past 
o‘zlashtiruvchi o‘quvchilarni ko‘proq darsga jalb qilishga, o‘quvchining uyda mustaqil dars 
tayyorlashini zerikarli emas, balki qiziqarli bo‘lishiga imkon beradi. Bu esa sinf 
samaradorligi oshishiga olib keladi.