Узлуксиз таълим тизимида малакали кадрлар тайёрлаш муаммолари

Innovatsion yondashuvlar asosida milliy ta’lim tizimini takomillashtirish

2021-yil
 
23-aprel 
249 
an’anaviy muloqot sharoitlarida olib boriladi. Dars jarayonida texnika bilan shaxs va shaxs 
bilan shaxs o‘rtasidagi muloqotni muvofiqlashtirib olib borish maqsadga muvofiq.
Ta’lim beruvchilar innovatsiyon texnologiyalaridan foydalanish va amaliyotga tadbiq 
etish jarayonida o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasidagi interaktiv hamda refleksiv ta’sirni 
unutmasligi kerak. Ta’lim jarayonida innovatsiyon texnologiyalaridan foydalanish 
o‘quvchilarning kommunikativ va bilish faoliyatini sifat o‘zgarishlariga olib boradi hamda 
ta’lim olish usullarining o‘zgarishi asosida shaxs sifatlariga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, 
internet 
bilan 
ishlaganda, 
o‘quvchilarning 
faolligi ortadi va ta’lim jarayoni 
individuallashadi, turli ma’lumot manbalari bilan ishlash imkoniyati paydo bo‘ladi. Bu esa 
o‘quvchilarning shaxsini rivojlantiradi. Ularda mustaqil fikr yuritishga, tashabbuskorlikka, 
mobillikka rag‘batlanish paydo bo‘ladi. Ammo, shuning bilan bir qatorda salbiy ta’sirlar 
ham yuzaga kelishi mumkin. Yani, intensiv intellektual va ijodiy rivojlanish o‘quvchilarni 
mavjud ijtimoiy muhitga moslashishini ta’minlay olmaydi. Ular turli kompyuter 
manbalariga, shu jumladan internetga bog‘lanib qolishlari ham mumkin. Bu esa kelajakda 
o‘quvchi shaxsini boshqalardan ajralib qolishiga sabab bo’la oladi. Bolalarning ruhiyatida 
keskin o‘zgarishlar ro‘y berib, ularda o‘z do‘stlarini virtual olam qahramonlari bilan 
almashtirish, ruhiy javob reaksiyalarida pasayish, qiziqishlar doirasida torayish kabi holatlar 
kuzatilishi mumkin.
O‘quv faoliyati jarayonida dars maqsadining aniqligi, mantiqiyligi, ketma-ketliligi 
hamda talablarning refleksivligiga e’tibor qaratish lozim. Bu birinchidan, o‘quvchining 
ruhiy muloqotini amalga oshirish uchun muhim bo‘lsa, ikkinchidan, teskari aloqani 
kuchaytirishga asos bo‘ladi va ta’lim jarayoni uchun mo‘ljallangan dasturiy va texnik 
vositalarning “insonlashuvi” kuzatiladi. Bu jarayonda zamonaviy kommunikatsiya axborot 
texnologiyalarining o‘quvchilarga ta’siri ortib, u chegaralangan doiradagi ruhiy ta’sirlardan 
tortib, to shaxsni to‘la o‘zgartirishgacha (internetga bog‘lanib qolish, xakerlik sindromi) olib 
keladigan jarayondan saqlashi mumkin. 
Psixolog olimlar bugungi kunda innovatsiyon texnologiyalarining ruhiyatga ta’sir 
ko‘rsatishi va undan oqilona foydalanish e’tiborga molik masala ekanligini uqtiradilar. Bu 
esa o‘z navbatida pedagoglar uchun ham o‘ta dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Sharq 
donishmandlari “Qayerga ketayotganingni bilish uchun qaerdan kelayotganingni aniqlash 
lozim” - deb aytgan hikmatli so‘zlaridan hamda yuqorida aytilgan fikrlardan kelib chiqib 
o‘quv muhiti dasturini axborot kommunikatsiya texnologiyalari orqali loyihalayotgan 
vaqtda o‘quvchilarni ongli fikrlashi va o‘zaro ta’sir holatiga ham alohida e’tiborni qaratish 
maqsadga muvofiq. Buning uchun: 
- o‘quvchilarda ma`lum bilim, ko`nikma va malakalarini rivojlantirish bilan birgalikda 
shaxsini ham shakllantirishga ijtimoiy psixologik, motivatsiya berish ish; 
- o‘qitish shakllarini o`zgartirish uchun harakatlanish va moslashish